Amsterdam

Amsterdam
Şehir ve Belediye
Bayrak Arma
Takma adlar: Mokum, Kuzeyin Venedik'i
Sloganlar: Heldhaftig,Vastberaden,Barmhartig
Amsterdam'ın sınırları
Amsterdam Amsterdam'ın Hollanda'daki konumu
Ülke	Hollanda
İl	Kuzey Hollanda
Belediye	Amsterdam
Alt idari birimler	Daraltılmış liste Merkez Noord West Nieuw-West Zuid Oost Zuidoost Westpoort
İdare
• Belediye Başkanı	Femke Halsema (GL)
Yüzölçümü
• Şehir ve Belediye	84 km² (32 mil²)
Rakım	2 m (6 ft)
Nüfus  (2017)
• Şehir ve Belediye	851,573
• Yoğunluk	4.908/km² (12.710/mil²)
• Kent	8,116,000
• Metropol	2,431,000
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAS)
Alan kodu	020
Plaka kodu	G, GZ, GX
Resmî site www.amsterdam.nl

ⓘ

Amsterdam'ın Singelgracht İçindeki Onyedinci Yüzyıl Yapımı Kanallar ile Çevrilmiş Bölgesi ⓘ

UNESCO Dünya Mirası
Havadan Amsterdam'ın Kanallarla Çevrilmiş Bölgeleri
Konum	Hollanda
Kriter	Kültür: i , ii , iv
Referans	1349
Tescil	2010 (34. oturum)
Bölge	Avrupa ve Kuzey Amerika
Koordinatlar	52°21′54″K 4°53′16″D

Amsterdam, Hollanda'nın başkenti ve ülkenin en yüksek nüfuslu şehridir. Ancak Hollanda, hükümetin ve meclisin bulunduğu Lahey'den yönetilir. Şehir, ülkenin batısında, Kuzey Hollanda eyaletinde yer almaktadır. 12. yüzyılda Amstel ırmağının kıyısında bir balıkçı köyü olarak kurulan Amsterdam, Hollanda'nın kişi sayısı bakımından en büyük, kültürel ve parasal yönden de en önemli kentidir. Şehir merkezinde 2018 sayımına göre 872.680 kişi yaşasa da, şehir sınırları içinde bu sayı 1.558.755 ve metropoliten bölgede 2.480.394'tür. ⓘ

Adı, ilk kurulduğu zamanlarda Amstel ırmağının üzerine kurulan su bendi ("dam") olan Amstelredamme'ın zamanla Amsterdam olmasından gelir. ⓘ

Amsterdam, çoğunlukla 17. yüzyıldan kalma yapılarıyla, Avrupa'daki en köklü kent dokularından birini barındırır. Kentin eski bölümü iç içe geçmiş ay biçimindeki kanallardan oluşur. Bu kanalların iki yakasındaki tarihî evlerin bir bölümü bugün ev, geri kalanı ise, kamu ya da özel işyeri olarak kullanılır. Özellikle, Amsterdam'da bulunan Dam Meydanı çok ünlüdür ve dünyanın birçok yerinden ziyaretçi akınına uğramaktadır. ⓘ

Hollanda'nın birçok yerinde olduğu gibi, Amsterdam'da da kanallar bataklık olan bölgede öncelikle suları denetim altına almak için kazılmıştır. Bunun yanı sıra savunma ile ulaşım için de kullanılmıştır. Bazı kanalların üzerinde tekne evler bulunur. Bunlar genellikle eski tekneler ya da baştan ev olarak tasarlanmış teknelerdir. İlk olarak 60'lı 70'li yıllardaki konut sıkıntısının sonucu olarak ortaya çıkan tekne evler, bugünlerde yalnızca zorunluluktan değil, daha çok bir yaşam tarzı yeğlemesi olarak öne çıkmaktadır. ⓘ

Ünlü Amsterdam sakinleri arasında Anne Frank, ressam Rembrandt van Rijn ve Vincent van Gogh adlı sanatçılar ve filozof Baruch Spinoza yer almaktadır. Kraliyet Concertgebouw Orkestrası da Amsterdam'da bulunur. ⓘ

Amsterdam ⓘ
Başkent ve belediye
Yukarıdan aşağıya, soldan sağa: Keizersgracht, Centrum semtindeki kanal, Kraliyet Concertgebouw ve Rijksmuseum
Bayrak Arma
Lakapları:  Mokum, Kuzeyin Venedik'i
Slogan(lar):  Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig (Yiğit, Kararlı, Şefkatli)
Amsterdam belediyesinin konumu
Amsterdam Hollanda içindeki konum Amsterdam Avrupa içindeki konum
Koordinatlar: 52°22′N 4°54′E
Ülke	Hollanda
İl	Kuzey Hollanda
Bölge	Amsterdam metropolitan alanı
Belediye Binası	Stopera
İlçeler	Sekiz bölge Centrum Noord Batı Nieuw-West Zuid Oost Zuidoost Westpoort
Hükümet
- Vücut	Belediye Meclisi
- Belediye Başkanı	Femke Halsema (GL)
Alan
- Belediye	219,32 km2 (84,68 sq mi)
- Arazi	165,76 km2 (64,00 sq mi)
- Su	53,56 km2 (20,68 sq mi)
- Randstad	3,043 km2 (1,175 sq mi)
Yükseklik	-2 m (-7 ft)
Nüfus  (Mart 2022)
- Belediye	907,976
- Yoğunluk	5.214/km2 (13.500/q mi)
- Kentsel	1,558,755
- Metro bölgesi	2,480,394
- Randstad	8,116,000
Demonim(ler)	Amsterdammer
Saat dilimi	UTC+1 (CET)
- Yaz (DST)	UTC+2 (CEST)
Posta kodu	1000–1183
Alan kodu	020
GeoTLD	.amsterdam
Web sitesi	www.amsterdam.nl
Tam ekran görüntü için haritaya tıklayın

Amsterdam, sel baskınlarını kontrol altına almak için baraj yapılan Amstel'de kurulmuştur; şehrin adı Amstel barajından gelmektedir. Amsterdam, 12. yüzyılın sonlarında küçük bir balıkçı köyü olarak ortaya çıkmış, 17. yüzyılın Hollanda Altın Çağı'nda dünyanın en önemli limanlarından biri haline gelmiş ve finans ve ticaret sektörlerinin önde gelen merkezi olmuştur. 19. ve 20. yüzyıllarda şehir genişlemiş ve birçok yeni mahalle ve banliyö planlanmış ve inşa edilmiştir. Amsterdam'ın 17. yüzyıldan kalma kanalları ve 19-20. yüzyıldan kalma Amsterdam Savunma Hattı UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır. Amsterdam Belediyesi tarafından 1921 yılında ilhak edilen Sloten, 9. yüzyıldan kalma şehrin en eski bölgesidir. ⓘ

Amsterdam'ın başlıca cazibe merkezleri arasında tarihi kanalları, Rijksmuseum, Van Gogh Müzesi, Stedelijk Müzesi, Hermitage Amsterdam, Concertgebouw, Anne Frank Evi, Scheepvaartmuseum, Amsterdam Müzesi, Heineken Experience, Amsterdam Kraliyet Sarayı, Natura Artis Magistra, Hortus Botanicus Amsterdam, NEMO, kırmızı ışık bölgesi ve birçok esrarlı kahve dükkanı bulunmaktadır. Şehir 2014 yılında 5 milyondan fazla uluslararası ziyaretçi çekmiştir. Şehir aynı zamanda gece hayatı ve festival etkinlikleriyle de tanınmaktadır; gece kulüplerinden bazıları (Melkweg, Paradiso) dünyanın en ünlüleri arasındadır. Öncelikle sanatsal mirası, ayrıntılı kanal sistemi ve şehrin 17. yüzyıl Altın Çağı'nın iyi korunmuş mirası olan üçgen cepheli dar evleriyle tanınır. Bu özellikler, Amsterdam'ın her yıl milyonlarca ziyaretçi çekmesinden sorumludur. Bisiklet sürmek şehrin karakterinin anahtarıdır ve şehrin tamamına yayılmış çok sayıda bisiklet yolu ve şeridi bulunmaktadır. ⓘ

Amsterdam Menkul Kıymetler Borsası, dünyanın en eski "modern" menkul kıymetler piyasası borsası olarak kabul edilmektedir. Hollanda'nın ticari başkenti ve Avrupa'nın en iyi finans merkezlerinden biri olan Amsterdam, Küreselleşme ve Dünya Şehirleri (GaWC) çalışma grubu tarafından bir alfa dünya şehri olarak kabul edilmektedir. Şehir aynı zamanda Hollanda'nın kültür başkentidir. Philips holdingi, AkzoNobel, Booking.com, TomTom ve ING gibi birçok büyük Hollanda kuruluşunun merkezi şehirde bulunmaktadır. Ayrıca, önde gelen teknoloji şirketleri Uber, Netflix ve Tesla gibi dünyanın en büyük şirketlerinin birçoğu Amsterdam'da yerleşiktir veya Avrupa merkezlerini şehirde kurmuştur. Amsterdam, 2022 yılında Economist Intelligence Unit (EIU) tarafından yaşamak için dünyanın en iyi dokuzuncu şehri, Mercer tarafından ise çevre ve altyapı açısından yaşam kalitesi konusunda dünya genelinde 12. sırada gösterilmiştir. Şehir, Savills Tech Cities 2019 raporunda en iyi teknoloji merkezi olarak dünya çapında 4. sırada (Avrupa'da 2.) ve Avustralyalı inovasyon ajansı 2thinknow tarafından İnovasyon Şehirleri Endeksi 2009'da 3. sırada yer almıştır. Amsterdam Limanı Avrupa'nın en büyük beşinci limanıdır. KLM merkezi ve Amsterdam'ın ana havalimanı Schiphol, Hollanda'nın en işlek havalimanı olmasının yanı sıra Avrupa'nın en işlek üçüncü ve dünyanın en işlek 11. havalimanıdır. Hollanda'nın başkenti, en az 177 milliyetin temsil edildiği dünyanın en çok kültürlü şehirlerinden biri olarak kabul edilmektedir. ⓘ

Tarihçe

Tarih Öncesi

Eskiden sulak bir turbalık olan bölgedeki coğrafi konumu nedeniyle Amsterdam'ın kuruluşu, Alçak Ülkeler'deki diğer şehir merkezlerinin kuruluşundan daha eskidir. Ancak, daha sonra Amsterdam'a dönüşecek olan bölgede ve çevresinde çiftçiler üç bin yıl kadar önce yerleşmişlerdir. Tarih öncesi IJ nehri boyunca ve onun kolu olan Amstel'in yukarısında yaşıyorlardı. Tarih öncesi IJ, sahil sırtlarının arkasındaki turbalık arazide sığ ve sakin bir akarsuydu. Bu tenha alan, özellikle geç Tunç Çağı, Demir Çağı ve Roma Çağı'nda önemli bir yerel yerleşim merkezi haline gelebilmiştir. Amsterdam Damrak ve Rokin'in altındaki tarih öncesi Amstel yatağında Bell Beaker kültürü çanak çömlek parçaları (MÖ 2200-2000) ve bir granit öğütme taşı (MÖ 2700-2750) gibi Neolitik ve Roma dönemine ait eserler bulunmuştur. Ancak bu eserlerin Amstel nehri kıyılarındaki konumu, muhtemelen daha önce bahsedilen yerel çiftçilerin mütevazı bir yarı kalıcı veya mevsimlik yerleşiminin varlığına işaret etmektedir. Bu dönemde nehir ağzı ve Amstel kıyıları kalıcı yerleşim için çok ıslak olduğundan kalıcı bir yerleşim mümkün olamazdı. ⓘ

Etimoloji ve kuruluş

Amsterdam'ın kökeni, Aa(m) 'nehir' + stelle 'kıyı şeridindeki yer', 'nehir kıyısı'ndan gelen ve 'sulu alan' anlamına gelen Amestelle adlı turbalık alanın gelişimiyle bağlantılıdır. Bu bölgede arazi ıslahı 10. yüzyılın sonlarında başlamıştır. Amestelle, IJ'nin bir yan kolu boyunca yer almaktaydı. Bu yan kol, adını kendi adını taşıyan topraklardan almıştır: Amstel. Amestelle'de daha iç kesimlerde ve nehrin akış yönünün yukarısında yaşayan çiftçiler yaşıyordu; burada toprak nehrin akış yönünün aşağısındaki kıyılar kadar ıslak değildi. Bu çiftçiler Ouderkerk aan de Amstel'in yukarısında ve daha sonra Amstelveen'de nehrin diğer tarafında ıslah çalışmalarına başlıyorlardı. Belgelerde 1019'dan beri bu isimle anılan Van Amstel ailesi, Utrecht piskoposunun kilise bölgesinin bu kuzeybatı köşesinin yönetimini elinde tutuyordu. Aile daha sonra Hollanda kontuna da hizmet etmiştir. ⓘ

Amstel nehri ağzının gelişiminde önemli bir dönüm noktası 1170 yılındaki All Saint's Taşkını olmuştur. Çok kısa bir süre içinde, sığ IJ nehri geniş bir halice dönüştü ve o andan itibaren Amstel'e Zuiderzee, IJssel ve daha uzaktaki su yollarına açık bir bağlantı sağladı. Bu, Amstel'in su akışını daha aktif hale getirdi, böylece fazla su daha iyi tahliye edilebildi. Daha kuru kıyılar sayesinde, Amstel'in aşağı akıntı ağzı kalıcı yerleşim için cazip hale geldi. Dahası, nehir önemsiz bir turba akıntısından uluslararası su yollarının birleştiği bir kavşağa dönüşmüştü. Burada 1170 yılındaki yeryüzü değişiminden hemen sonra bir yerleşim kuruldu ve kuruluşundan itibaren, son 200 yıldır nehrin yukarısında ve binlerce yıldır kuzeye doğru yaşayan toplulukların aksine, çiftçiliğe değil trafiğe, üretime ve ticarete odaklandı. Amstel Nehri'nin ağzında, kendi adıyla anılan bir barajın inşasının 1264 ile 1275 yılları arasında gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Yerleşim ilk olarak Hollanda kontu V. Floris tarafından "Amstel'deki barajda" ya da "Amstelland barajında" yaşayanlara verilen yol geçiş ücretine ilişkin bir belgede yer almıştır. Bu sayede köy sakinleri köprülerde, kilitlerde ve barajlarda geçiş ücreti ödemeden Hollanda Vilayeti boyunca serbestçe seyahat edebilmiştir. 1327 yılına gelindiğinde bu isim Aemsterdam'a dönüşmüştür. ⓘ

Orta Çağ

Oude Kerk MS 1306 yılında kutsanmıştır.

Amsterdam'a şehir hakları 1300 ya da 1306 yılında verilmiştir. 14. yüzyıldan itibaren Amsterdam, büyük ölçüde Hansa Birliği ile yapılan ticaret sayesinde gelişmiştir. 1345 yılında Kalverstraat'ta gerçekleştiği iddia edilen bir Efkaristiya mucizesi, Protestan inancının benimsenmesine kadar şehri önemli bir hac yeri haline getirmiştir. Mucizeye olan bağlılık yeraltına inmiş ancak canlı tutulmuştur. 19. yüzyılda, özellikle 1845 jübilesinden sonra, bu ibadet yeniden canlandırılmış ve Hollandalı Katolikler için önemli bir ulusal referans noktası haline gelmiştir. Stille Omgang -sivil kıyafetlerle sessiz yürüyüş ya da tören alayı- 19. yüzyılın sonlarından bu yana Protestan Hollanda'da hac ziyaretinin ifadesidir. Sessiz Yürüyüş'ün en parlak döneminde Amsterdam'a 90.000 kadar hacı gelirdi. Bu sayı 21. yüzyılda yaklaşık 5,000'e düşmüştür. ⓘ

İspanya ile Çatışma

Münster Barışı'nı kutlayan Amsterdamlılar, 30 Ocak 1648. Bartholomeus van der Helst tarafından yapılan resim ⓘ

16. yüzyılda Hollandalılar İspanya Kralı Philip II ve haleflerine karşı ayaklandılar. Ayaklanmanın başlıca nedenleri yeni vergilerin, onuncu peninin uygulanması ve yeni getirilen Engizisyon'un Protestanlara yönelik dini zulmüydü. İsyan, nihayetinde Hollanda'nın bağımsızlığına yol açan Seksen Yıl Savaşları'na dönüştü. Hollanda İsyanı lideri Sessiz William tarafından güçlü bir şekilde desteklenen Hollanda Cumhuriyeti, göreceli dini hoşgörüsüyle tanındı. İber Yarımadası'ndan gelen Yahudiler, Fransa'dan gelen Huguenotlar, Flandre'dan gelen zengin tüccarlar ve matbaacılar ve Alçak Ülkelerin İspanyol kontrolündeki bölgelerinden gelen ekonomik ve dini mülteciler Amsterdam'da güvenlik buldu. Flaman matbaacıların akını ve şehrin entelektüel hoşgörüsü Amsterdam'ı Avrupa özgür basınının merkezi haline getirdi. ⓘ

Hollanda Altın Çağı'nın Merkezi

Emanuel de Witte'nin Amsterdam Borsası avlusu, 1653. Amsterdam Borsası, 17. yüzyılın başlarında sürekli ticareti başlatan ilk borsaydı. ⓘ

17. yüzyıl Amsterdam'ın Altın Çağı olarak kabul edilir ve bu dönemde Amsterdam batı dünyasının en zengin şehri haline gelmiştir. Amsterdam'dan Baltık Denizi, Kuzey Amerika ve Afrika'nın yanı sıra günümüz Endonezya, Hindistan, Sri Lanka ve Brezilya'ya giden gemiler dünya çapında bir ticaret ağının temelini oluşturdu. Amsterdamlı tüccarlar hem Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nde hem de Hollanda Batı Hindistan Şirketi'nde en büyük paya sahipti. Bu şirketler daha sonra Hollanda sömürgeleri haline gelen denizaşırı mülkler edindi. ⓘ

Amsterdam, mal sevkiyatı için Avrupa'nın en önemli noktasıydı ve batı dünyasının önde gelen finans merkeziydi. 1602 yılında, uluslararası ticaret yapan Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin Amsterdam ofisi, kendi hisseleriyle işlem yaparak dünyanın ilk borsası haline geldi. Amsterdam Bankası 1609 yılında Hollandalı tüccar bankacılar için tam hizmet veren bir banka ve bir rezerv bankası olarak faaliyete başladı. ⓘ

Gerileme ve modernleşme

Amsterdam'ın refahı 18. yüzyıl boyunca ve 19. yüzyılın başlarında azaldı. Hollanda Cumhuriyeti'nin İngiltere ve Fransa ile yaptığı savaşlar şehre zarar vermiştir. Napolyon Savaşları sırasında Hollanda'nın Fransız İmparatorluğu'na katılmasıyla Amsterdam'ın önemi en düşük noktaya ulaştı. Ancak daha sonra 1815 yılında Hollanda Birleşik Krallığı'nın kurulması bir dönüm noktası olmuştur. ⓘ

Vijzelstraat'ın Muntplein'e bakan görünümü, 1891 ⓘ

19. yüzyılın sonu bazen Amsterdam'ın ikinci Altın Çağı olarak adlandırılır. Yeni müzeler, bir tren istasyonu ve Concertgebouw inşa edildi; aynı dönemde Sanayi Devrimi şehre ulaştı. Amsterdam-Rhine Kanalı, Amsterdam'a Ren Nehri'ne doğrudan bir bağlantı sağlamak için kazıldı ve Kuzey Denizi Kanalı, limana Kuzey Denizi'ne daha kısa bir bağlantı sağlamak için kazıldı. Her iki proje de Avrupa'nın geri kalanı ve dünya ile ticareti önemli ölçüde geliştirdi. 1906 yılında Joseph Conrad, The Mirror of the Sea (Denizin Aynası) adlı eserinde Amsterdam'ın deniz kenarından görülen kısa bir tasvirini yapmıştır. ⓘ

20. yüzyıl-günümüz

Amsterdam'ın Dam Meydanı'nın 20. yüzyılın başındaki fotokromu ⓘ

Birinci Dünya Savaşı'ndan kısa bir süre önce şehir yeniden genişlemeye başladı ve yeni banliyöler inşa edildi. Hollanda bu savaşta tarafsız kalsa da Amsterdam gıda sıkıntısı çekti ve ısınma yakıtı kıtlaştı. Kıtlık, birkaç kişinin öldürüldüğü isyanlara yol açtı. Bu ayaklanmalar Aardappeloproer (Patates İsyanı) olarak bilinmektedir. İnsanlar başta gıda olmak üzere erzak alabilmek için mağaza ve depoları yağmalamaya başladı. ⓘ

Yeniden inşa edilen Magere Brug, yaklaşık 1938. ⓘ

1 Ocak 1921'de, 1916'daki sel felaketinin ardından, Amsterdam'ın kuzeyinde yer alan Durgerdam, Holysloot, Zunderdorp ve Schellingwoude belediyeleri kendi istekleri üzerine şehre bağlandı. Savaşlar arasında şehir, özellikle Jordaan bölgesinin batısındaki Frederik Hendrikbuurt ve çevresindeki mahalleler olmak üzere genişlemeye devam etti. ⓘ

Nazi Almanyası 10 Mayıs 1940'ta Hollanda'yı işgal etti ve ülkenin kontrolünü ele geçirdi. Bazı Amsterdamlılar Yahudileri barındırarak kendilerini ve ailelerini hapsedilme ya da toplama kamplarına gönderilme riskiyle karşı karşıya bıraktı. Yaklaşık 60.000'i Amsterdam'da yaşayan 100.000'den fazla Hollandalı Yahudi Nazi toplama kamplarına sürüldü. Buna karşılık Hollanda Komünist Partisi, baskınları protesto etmek için 300.000 kişinin katıldığı Şubat grevini düzenledi. Belki de en ünlü sürgün, Bergen-Belsen toplama kampında ölen genç Yahudi kızı Anne Frank'tı. İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda ülkenin geri kalanıyla iletişim kesildi, yiyecek ve yakıt kıtlığı baş gösterdi. Birçok vatandaş yiyecek aramak için kırsal bölgelere gitti. Köpekler, kediler, çiğ şeker pancarları ve lale soğanları -posa haline getirilerek- hayatta kalmak için tüketildi. Amsterdam'daki birçok ağaç yakıt için kesildi ve sürgün edilen Yahudilerin evlerinden, apartmanlarından ve diğer binalardan odun alındı. ⓘ

İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda 8 Mayıs 1945'te Hollanda'nın kurtuluşunu kutlayan insanlar ⓘ

Osdorp, Slotervaart, Slotermeer ve Geuzenveld gibi birçok yeni banliyö İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki yıllarda inşa edilmiştir. Bu banliyölerde çok sayıda halka açık park ve geniş açık alanlar bulunurken, yeni binalar daha büyük ve aydınlık odalar, bahçeler ve balkonlarla daha iyi barınma koşulları sağladı. Savaş ve 20. yüzyıldaki diğer olaylar nedeniyle şehir merkezinin neredeyse tamamı bakımsız kalmıştı. Toplum değişirken, politikacılar ve diğer etkili kişiler şehrin büyük bölümünü yeniden tasarlamak için planlar yaptılar. Otomobilin çoğu insan için kullanılabilir hale gelmesiyle birlikte ofis binaları ve yeni yollar için artan bir talep vardı. Kentin Zuidoost (güneydoğu) bölgesindeki yeni Bijlmermeer banliyösü ile Amsterdam'ın merkezi arasında 1977 yılında bir metro işletilmeye başlandı. Amsterdam Centraal ve şehir merkezini şehrin diğer bölgelerine bağlamak için metronun üzerine yeni bir otoyol inşa edilmesi planlanıyordu. ⓘ

Gerekli büyük ölçekli yıkımlar Amsterdam'ın eski Yahudi mahallesinde başladı. Jodenbreestraat ve Weesperstraat gibi daha küçük sokaklar genişletildi ve neredeyse tüm evler ve binalar yıkıldı. Yıkımın en yoğun olduğu dönemde Nieuwmarktrellen (Nieuwmarkt İsyanları) patlak verdi; isyancılar şehrin yeniden yapılandırılmasının neden olduğu yıkıma duydukları öfkeyi dile getirdiler. ⓘ

Sonuç olarak, yıkım durduruldu ve şehrin merkezine giden otoyol hiçbir zaman tam olarak inşa edilmedi; sadece metro tamamlandı. Sadece birkaç cadde genişletildi. Yeni belediye binası neredeyse tamamen yıkılan Waterlooplein üzerine inşa edildi. Bu arada, Stadsherstel Amsterdam gibi büyük özel kuruluşlar tüm şehir merkezini restore etmek için kuruldu. Bu mücadelenin başarısı bugün görülebilir olsa da, daha fazla restorasyon için çabalar hala devam etmektedir. Kent merkezinin tamamı eski ihtişamına yeniden kavuşmuş ve bir bütün olarak koruma altına alınmıştır. Binaların birçoğu anıt haline gelmiştir ve Temmuz 2010'da Grachtengordel (üç eş merkezli kanal: Herengracht, Keizersgracht ve Prinsengracht) UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne eklenmiştir. ⓘ

17. yüzyıldan kalma Amsterdam Kanalları 2010 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girerek Amsterdam'ın "Kuzeyin Venedik'i" olarak ünlenmesine katkıda bulunmuştur. De Wallen ile birlikte kanallar, turistlerin şehirdeki odak noktasıdır. ⓘ

21. yüzyılda Amsterdam şehir merkezi çok sayıda turisti kendine çekmiştir: 2012 ve 2015 yılları arasında yıllık ziyaretçi sayısı 10 milyondan 17 milyona yükselmiştir. Gayrimenkul fiyatları artmış ve yerel dükkanlar turistlere yönelik dükkanların yerini alarak merkezi kent sakinleri için satın alınamaz hale getirmiştir. Bu gelişmeler, turist akınından bunaldığı düşünülen Venedik ile karşılaştırmalara neden oldu. ⓘ

Şehrin IJ'nin kuzeyindeki kısmını güney kısmına bağlayan yeni bir metro hattının inşasına 2003 yılında başlanmıştır. Proje, 2008 yılına kadar maliyetinin bütçesini üç kat aşması, merkezdeki binalara zarar vereceği endişesi ve inşaatın birçok kez durdurulup yeniden başlatılmak zorunda kalınması nedeniyle tartışmalara neden oldu. Yeni metro hattı 2018 yılında tamamlandı. ⓘ

2014 yılından bu yana, özellikle Frederik Hendrikbuurt gibi şehir merkezini doğrudan çevreleyen bölgelerde kentsel dönüşüm ve yenilenmeye yeniden odaklanılmıştır. Bu kentsel yenileme ve şehrin geleneksel merkezinin genişletilmesi -yeni doğu IJburg mahallesinin yapay adalar üzerine inşa edilmesiyle- Yapısal Vizyon Amsterdam 2040 girişiminin bir parçasıdır. ⓘ

Coğrafya

Amsterdam ve Kuzey Denizi Kanalı'nın uydu görüntüsü ⓘ

Amsterdam'ın topografik haritası ⓘ

Nisan 2017 itibarıyla Amsterdam şehir merkezinin gezi işaretlerini de içeren büyük ölçekli haritası. ⓘ

Amsterdam, Batı Hollanda'da, başkenti Amsterdam değil Haarlem olan Kuzey Hollanda eyaletinde yer almaktadır. Amstel nehri şehir merkezinde sona erer ve sonunda IJ'de son bulan çok sayıda kanala bağlanır. Amsterdam deniz seviyesinin yaklaşık 2 metre (6,6 feet) altındadır. Çevresindeki arazi, büyük gölcüklerden oluştuğu için düzdür. Güneybatıda insan yapımı bir orman olan Amsterdamse Bos bulunmaktadır. Amsterdam, uzun Kuzey Denizi Kanalı aracılığıyla Kuzey Denizi'ne bağlanmaktadır. ⓘ

Amsterdam, şehri çevreleyen Amsterdam metropolitan alanı gibi yoğun bir şekilde kentleşmiştir. Toplam 219,4 km² (84,7 sq mi) alana sahip olan şehirde km² başına 4.457 kişi ve km2 başına 2.²75 ev düşmektedir. Parklar ve doğa rezervleri Amsterdam'ın yüzölçümünün %12'sini oluşturmaktadır. ⓘ

Su

Amsterdam, çoğu tekneyle gezilebilen 100 km'den (60 mil) fazla kanala sahiptir. Şehrin üç ana kanalı Prinsengracht, Herengracht ve Keizersgracht'tır. ⓘ

Orta Çağ'da Amsterdam, Singel adı verilen ve şu anda şehrin en iç halkasını oluşturan ve şehir merkezine at nalı şeklini veren bir hendekle çevriliydi. Şehre ayrıca bir liman da hizmet vermektedir. Yaklaşık 90 adaya bölünmüş olması ve bu adaların 1.200'den fazla köprüyle birbirine bağlanması nedeniyle Venedik ile karşılaştırılmıştır. ⓘ

İklim

Nieuwendammerdijk ve Buiksloterdijk, Amsterdam-Noord, kış 2010 ⓘ

Amsterdam, batıda Kuzey Denizi'ne olan yakınlığından güçlü bir şekilde etkilenen ve batı rüzgarlarının hakim olduğu okyanus iklimine (Köppen Cfb) sahiptir. ⓘ

Amsterdam ve Kuzey Hollanda eyaletinin büyük bir kısmı USDA Hardiness zone 8b'de yer almaktadır. Don olayları çoğunlukla Avrupa kıtasının iç kesimlerinden gelen doğu veya kuzeydoğu rüzgarları sırasında meydana gelir. O zaman bile, Amsterdam'ın üç tarafı büyük su kütleleriyle çevrili olduğundan ve önemli bir ısı adası etkisine sahip olduğundan, geceler nadiren -5 ° C'nin (23 ° F) altına düşerken, 25 km (16 mil) güneydoğudaki Hilversum'da kolayca -12 ° C (10 ° F) olabilir. ⓘ

Yazlar orta derecede ılık geçer ve her ay ara sıra yağmurlu, sıcak ve nemli günler yaşanır. Ağustos ayında günlük ortalama en yüksek sıcaklık 22,1 °C'dir (72 °F) ve 30 °C (86 °F) veya üzeri ortalama olarak sadece 2,5 günde ölçülerek Amsterdam'ı AHS Isı Bölgesi 2'ye yerleştirir. Rekor aşırılıklar -19,7 °C (-3,5 °F) ile 36,3 °C (97,3 °F) arasında değişmektedir. Yılda ortalama 133 gün olmak üzere 1 mm'den (0,04 inç) fazla yağış görülen günler yaygındır. ⓘ

Amsterdam'ın yıllık ortalama yağış miktarı 838 mm'dir (33 inç). Bu yağışın büyük bir kısmı hafif yağmur veya kısa süreli sağanak şeklinde düşer. Ekim ve Mart ayları arasındaki serin aylarda bulutlu ve nemli günler yaygındır. ⓘ

Amsterdam Schiphol Havalimanı için iklim verileri ⓘ
Ay	Jan	Şubat	Mar	Nisan	Mayıs	Haziran	Temmuz	Ağustos	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık	Yıl
Rekor yüksek °C (°F)	14.0 (57.2)	16.6 (61.9)	24.1 (75.4)	28.0 (82.4)	31.5 (88.7)	33.2 (91.8)	36.3 (97.3)	34.5 (94.1)	31.0 (87.8)	25.3 (77.5)	18.2 (64.8)	15.5 (59.9)	36.3 (97.3)
Ortalama yüksek °C (°F)	6.2 (43.2)	6.9 (44.4)	10.1 (50.2)	14.3 (57.7)	17.8 (64.0)	20.3 (68.5)	22.5 (72.5)	22.4 (72.3)	19.2 (66.6)	14.7 (58.5)	10.0 (50.0)	6.9 (44.4)	14.3 (57.7)
Günlük ortalama °C (°F)	3.8 (38.8)	4.1 (39.4)	6.5 (43.7)	9.8 (49.6)	13.3 (55.9)	16.0 (60.8)	18.1 (64.6)	18.0 (64.4)	15.1 (59.2)	11.3 (52.3)	7.4 (45.3)	4.6 (40.3)	10.7 (51.2)
Ortalama düşük °C (°F)	1.2 (34.2)	1.0 (33.8)	2.8 (37.0)	5.2 (41.4)	8.6 (47.5)	11.3 (52.3)	13.5 (56.3)	13.4 (56.1)	11.0 (51.8)	7.7 (45.9)	4.5 (40.1)	1.5 (34.7)	6.8 (44.3)
Rekor düşük °C (°F)	−16.3 (2.7)	−19.7 (−3.5)	−16.7 (1.9)	−4.7 (23.5)	−1.1 (30.0)	2.3 (36.1)	5.0 (41.0)	5.0 (41.0)	2.0 (35.6)	−3.4 (25.9)	−8.1 (17.4)	−14.8 (5.4)	−19.7 (−3.5)
Ortalama yağış mm (inç)	66.5 (2.62)	54.7 (2.15)	51.8 (2.04)	39.6 (1.56)	53.9 (2.12)	64.8 (2.55)	82.3 (3.24)	98.6 (3.88)	84.4 (3.32)	86.7 (3.41)	85.3 (3.36)	81.7 (3.22)	850.3 (33.48)
Ortalama kar yağışı cm (inç)	4.8 (1.9)	5.3 (2.1)	2.8 (1.1)	0.2 (0.1)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0.1 (0.0)	0.8 (0.3)	3.9 (1.5)	17.9 (7.0)
Ortalama yağış günleri (≥ 1 mm)	12.2	10.8	9.7	8.6	8.9	9.7	10.9	11.6	10.9	12.4	13.4	14.1	133.2
Ortalama bağıl nem (%)	87.3	84.9	81.0	75.6	74.5	76.3	77.2	78.3	81.8	84.9	88.4	88.5	81.6
Ortalama aylık güneş ışığı saatleri	69.0	94.3	146.0	197.7	230.7	217.2	225.4	203.5	154.2	116.9	66.8	58.2	1,779.9
Olası güneş ışığı yüzdesi	26.8	33.6	39.6	47.4	47.4	43.4	44.7	44.6	40.4	35.3	25.2	24.1	37.7
Ortalama ultraviyole indeksi	1	1	2	4	5	6	6	5	4	2	1	0	3
Kaynak: Hollanda Kraliyet Meteoroloji Enstitüsü (1991-2020 normalleri) (1971-2000 ekstremleri) ve Hava Atlası (UV indeksi)

Demografik Bilgiler

Tarihsel nüfus

Tahmini nüfus, 1300-1564 ⓘ

Yıl Pop. ±% yıllık 1300 1,000 —     1400 4,700 +1.56% 1514 11,000 +0.75%	Yıl Pop. ±% yıllık 1546 13,200 +0.57% 1557 22,200 +4.84% 1564 30,900 +4.84%
Kaynak Bureau Monumentenzorg en Archeologie (1300) Ramaer 1921, s. 11-12, 181 (1400 ve 1564) Van Dillen 1929, s. xxv-xxvi (1514, 1546 ve 1557)

1300 yılında Amsterdam'ın nüfusu yaklaşık 1.000 kişiydi. Hollanda'daki birçok şehir 15. ve 16. yüzyıllarda nüfus düşüşü yaşarken, Amsterdam'ın nüfusu Hollanda-Hansa Savaşı'ndaki Burgonya zaferinden sonra kârlı Baltık deniz ticaretinin yükselmesi nedeniyle artmıştır. Yine de Amsterdam'ın nüfusu, Alçak Ülkeler'in en kentleşmiş bölgesini oluşturan Flandre ve Brabant'ın kasaba ve şehirleriyle karşılaştırıldığında mütevazı kalıyordu. ⓘ

10 yıllık aralıklarla tarihsel nüfus, 1590'dan günümüze ⓘ

Yıl Pop. ±% 1590 41,362 —     1600 59,551 +44.0% 1610 82,742 +38.9% 1620 106,500 +28.7% 1630 135,439 +27.2% 1640 162,388 +19.9% 1650 176,873 +8.9% 1660 192,767 +9.0% 1670 206,188 +7.0% 1680 219,098 +6.3% 1690 224,393 +2.4% 1700 235,224 +4.8% 1710 239,149 +1.7% 1720 241,447 +1.0% 1730 239,866 −0.7% 1740 237,582 −1.0% 1750 233,952 −1.5% 1760 240,862 +3.0% 1770 239,056 −0.7% 1780 228,938 −4.2% 1790 214,473 −6.3% 1800 203,485 −5.1%

Yıl Pop. ±% 1810 201,347 −1.1% 1820 197,831 −1.7% 1830 206,383 +4.3% 1840 214,367 +3.9% 1850 223,700 +4.4% 1860 244,050 +9.1% 1870 279,221 +14.4% 1880 323,784 +16.0% 1890 417,539 +29.0% 1900 520,602 +24.7% 1910 573,983 +10.3% 1920 647,427 +12.8% 1930 757,386 +17.0% 1940 800,594 +5.7% 1950 835,834 +4.4% 1960 869,602 +4.0% 1970 831,463 −4.4% 1980 716,967 −13.8% 1990 695,221 −3.0% 2000 731,289 +5.2% 2010 767,773 +5.0% 2020 872,380 +13.6%

Kaynak: Nusteling 1985, s. 240 (1590-1670) Van Leeuwen & Oeppen 1993, s. 87 (1680-1880) Araştırma, Bilgi ve İstatistik Departmanı (1890-günümüz)

Bu durum, Hollanda İsyanı sırasında Güney Hollanda'dan birçok kişinin, özellikle de Anvers'in 1585'te İspanyol güçlerinin eline geçmesinden sonra kuzeye kaçmasıyla değişti. Almanlar ve İskandinavlar gibi İspanya, Portekiz ve Doğu Avrupa'dan gelen Yahudiler de benzer şekilde Amsterdam'a yerleşti. Otuz yıl içinde Amsterdam'ın nüfusu 1585 ile 1610 yılları arasında iki kattan fazla arttı. 1600 yılına gelindiğinde nüfus 50.000 civarındaydı. 1660'larda Amsterdam'ın nüfusu 200.000'e ulaştı. Şehrin büyümesi durdu ve nüfus 18. yüzyılın büyük bölümünde 240.000 civarında sabitlendi. ⓘ

1750 yılında Amsterdam, Londra (676.000), Paris (560.000) ve Napoli'nin (324.000) ardından Batı Avrupa'nın dördüncü büyük şehriydi. Amsterdam, İngiltere, Fransa ya da Osmanlı İmparatorluğu'ndan çok daha küçük bir devlet olan Hollanda Cumhuriyeti'nin ne başkenti ne de hükümet merkezi olduğu için bu daha da dikkat çekiciydi. Diğer metropollerin aksine Amsterdam aynı zamanda Leiden (yaklaşık 67.000), Rotterdam (45.000), Haarlem (38.000) ve Utrecht (30.000) gibi büyük şehirlerle çevriliydi. ⓘ

Şehrin nüfusu 19. yüzyılın başlarında azalmış ve 1820'de 200.000'in altına düşmüştür. 19'uncu yüzyılın ikinci yarısında sanayileşme yeniden büyümeyi teşvik etti. Amsterdam'ın nüfusu 1959'da 872.000 ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmış, sonraki on yıllarda ise Purmerend ve Almere gibi groeikernen (büyüme merkezleri) olarak adlandırılan ve hükümet tarafından desteklenen banliyöleşme nedeniyle azalmıştır. 1970 ve 1980 yılları arasında Amsterdam, 1973 yılında 25.000 kişilik net kayıpla zirveye ulaşan keskin nüfus düşüşünü yaşadı. 1985 yılına gelindiğinde kentte sadece 675.570 kişi yaşamaktaydı. Bunu kısa süre sonra yeniden kentleşme ve soylulaştırma izledi ve 2010'larda yeniden nüfus artışına yol açtı. Yine 2010'lu yıllarda Amsterdam'ın nüfus artışının büyük bir kısmı şehre yapılan göçlerden kaynaklanmıştır. Amsterdam'ın nüfusu 2019 yılında 873.000 olan beklentileri karşılayamamıştır. ⓘ

Göçmenlik

16. ve 17. yüzyıllarda Amsterdam'a gelen Hollandalı olmayan göçmenler çoğunlukla Huguenotlar, Flamanlar, Sefarad Yahudileri ve Vestfalyalılardı. Huguenotlar 1685'teki Fontainebleau Fermanı'ndan sonra, Flaman Protestanlar ise Seksen Yıl Savaşları sırasında gelmişlerdir. Vestfalyalılar Amsterdam'a çoğunlukla ekonomik nedenlerle gelmişlerdir ve bu akın 18. ve 19. yüzyıllar boyunca devam etmiştir. İkinci Dünya Savaşı'ndan önce şehir nüfusunun %10'u Yahudi'ydi. Bunların sadece yüzde yirmisi Shoah'dan sağ kurtulmuştur. ⓘ

20'nci yüzyıldaki ilk kitlesel göç, 1940'lı ve 1950'li yıllarda Hollanda Doğu Hint Adaları'nın bağımsızlığını kazanmasının ardından Amsterdam'a gelen Endonezyalılar tarafından gerçekleştirilmiştir. 1960'larda Türkiye, Fas, İtalya ve İspanya'dan misafir işçiler Amsterdam'a göç etmiştir. Surinam'ın 1975'te bağımsızlığını kazanmasının ardından büyük bir Surinamlı dalgası Amsterdam'a, çoğunlukla da Bijlmer bölgesine yerleşmiştir. Mülteciler, sığınmacılar ve yasadışı göçmenler de dahil olmak üzere diğer göçmenler Avrupa, Amerika, Asya ve Afrika'dan gelmiştir. 1970'lerde ve 1980'lerde birçok 'eski' Amsterdamlı, Hollanda Hükümeti'nin üçüncü plan tasarısının da etkisiyle Almere ve Purmerend gibi 'yeni' şehirlere taşındı. Bu tasarı banliyöleşmeyi teşvik etmiş ve "groeikernen" olarak adlandırılan, kelimenin tam anlamıyla büyüme çekirdeklerinde yeni gelişmeler için düzenleme yapmıştır. Genç profesyoneller ve sanatçılar, Amsterdamlılar tarafından terk edilen De Pijp ve Jordaan mahallelerine taşındı. Batılı olmayan göçmenler çoğunlukla Amsterdam-West ve Bijlmer'deki sosyal konut projelerine yerleşti. Bugün, Batılı olmayan kökenli insanlar Amsterdam nüfusunun yaklaşık beşte birini ve şehirdeki çocukların %30'undan fazlasını oluşturmaktadır. Etnik Hollandalılar (Hollanda nüfus sayımında tanımlandığı şekliyle) şu anda toplam nüfusun azınlığını oluştursa da en büyük azınlığı oluşturmaktadır. Yaşı 15'in altında olan her üç kişiden yalnızca biri otokton ya da iki ebeveyni de Hollanda kökenli olan bir kişidir. Hollanda İstatistikleri tarafından ayrı bir grup olarak kabul edilen Batı kökenli olmayan kişilerin özellikle Nieuw-West, Zeeburg, Bijlmer ve Amsterdam-Noord'un bazı bölgelerinde belirli mahallelerde yoğunlaşmasıyla etnik çizgiler boyunca ayrışma açıkça görülmektedir. ⓘ

Amsterdam Şehri (2020)
Kaynak ülkeye göre yabancı nüfus
(2. nesil göçmenler dahil) ⓘ

Ülke veya bölge	Nüfus
Fas	77,210
Surinam	64,218
Türkiye	44,465
Endonezya	24,075
Almanya	19,374
BIRLEŞIK KRALLIK	15,338
Gana	12,847
Hollanda Karayipleri	12,174
ABD	11,582
Diğerleri	484,982

2000 yılında Hıristiyanlar şehirdeki en büyük dini grubu oluşturuyordu (nüfusun %28'i). Bir sonraki en büyük din, takipçilerinin çoğu Sünni olan İslam'dı (%8). 2015 yılında Hıristiyanlar şehirdeki en büyük dini grubu oluşturuyordu (nüfusun %28'i). Bir sonraki en büyük din, takipçilerinin çoğu Sünni olan İslam'dı (%7,1). ⓘ

Din

Amsterdam'da Din (2015)

  Bağlı olmayan (%62,2)

  Katolik Kilisesi (%13,3)

  Protestan Kilisesi (%9,8)

  İslam (%7,1)

  Diğer Hristiyan mezhepleri (%5,9)

  Hinduizm (%1,1)

  Budizm (%1,0)

  Yahudilik (%0,7)

1578 yılında, büyük ölçüde Katolik olan Amsterdam şehri, diğer büyük kuzey Hollanda şehirlerine kıyasla geç de olsa İspanyol yönetimine karşı isyana katıldı. Katolik rahipler şehirden sürüldü. Hollandalıların yönetimi ele geçirmesinin ardından tüm kiliseler Protestan ibadetine dönüştürüldü. Kalvinizm ana din olarak ilan edildi; Katoliklik yasaklanmamasına ve rahiplerin hizmet etmesine izin verilmesine rağmen, Katolik hiyerarşisi yasaklandı. Bu durum, önceden var olan binaların içine gizlenen gizli dini binalar olan schuilkerken'in kurulmasına yol açtı. Katolikler, bazı Yahudiler ve muhalif Protestanlar bu binalarda ibadet ediyordu. Başta İspanya ve Portekiz'den Sefarad Yahudileri, Fransa'dan Huguenotlar, Lutherciler, Mennonitler ve Hollanda'nın dört bir yanından gelen Protestanlar olmak üzere 17. yüzyıl Amsterdam'ına birçok dinden büyük bir yabancı akını oldu. Bu durum, Hollandaca konuşmayan birçok kilisenin kurulmasına yol açtı. 1603 yılında Yahudiler şehirde kendi dinlerini uygulama izni aldılar. 1639 yılında ilk sinagog kutsanmıştır. Yahudiler kenti 'Batı'nın Kudüs'ü' olarak adlandırmaya başladı. ⓘ

Şehirde yerleşik hale geldikçe, diğer Hıristiyan mezhepleri de kendi ayinlerini düzenlemek için dönüştürülmüş Katolik şapellerini kullandı. Birleşik Krallık dışında dünyanın en eski İngilizce kilise cemaati Begijnhof'ta bulunmaktadır. Burada halen İskoçya Kilisesi himayesinde İngilizce düzenli ayinler düzenlenmektedir. Kalvinist olan Huguenotlar, genellikle kendi cemaatlerini muhafaza etseler de kısa sürede Hollanda Reform Kilisesi'ne entegre oldular. Genellikle 'Valon' lakabıyla anılan bu cemaatlerden bazıları, günümüzde zaman zaman Fransızca ayinler düzenledikleri için tanınmaktadır. ⓘ

Amsterdam, 17. yüzyılın ikinci yarısında Orta ve Doğu Avrupa'dan gelen Aşkenazim Yahudilerinin akınına uğramıştır. Yahudiler genellikle bu bölgelerdeki pogromlardan kaçmışlardır. Amsterdam'a gelen ilk Aşkenazlar, Ukrayna'da meydana gelen Khmelnytsky Ayaklanması'ndan ve Orta Avrupa'nın büyük bölümünü harap eden Otuz Yıl Savaşları'ndan kaçan mültecilerdi. Sadece kendi sinagoglarını kurmakla kalmadılar, aynı zamanda geniş bir Yidiş yerel kelime dağarcığı ekleyerek 'Amsterdam lehçesi' üzerinde güçlü bir etkiye sahip oldular. Resmi bir Yahudi gettosu olmamasına rağmen, çoğu Yahudi eskiden ortaçağ Amsterdam'ının merkezi olan doğu kısmında yaşamayı tercih etmiştir. Bu Yahudi mahallesinin ana caddesi Jodenbreestraat idi. Mahalle Waterlooplein ve Nieuwmarkt'ı kapsıyordu. Bu mahalledeki binalar İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra bakıma muhtaç hale geldi ve mahallenin büyük bir bölümü metro sisteminin inşası sırasında yıkıldı. Bu durum ayaklanmalara yol açmış ve sonuç olarak büyük ölçekli yeniden yapılanma planları hükümet tarafından terk edilmiştir. Mahalle, orijinal yerleşim planı temel alınarak daha küçük ölçekli konut binalarıyla yeniden inşa edildi. ⓘ

Amsterdam'ın en tanınmış kiliselerinden biri olan Centrum semtindeki Westerkerk ⓘ

Amsterdam'daki Katolik kiliseleri 1853 yılında piskoposluk hiyerarşisinin yeniden tesis edilmesinden bu yana inşa edilmektedir. Kentteki Katolik kiliselerinin baş mimarlarından biri olan Cuypers, aynı zamanda Amsterdam Centraal istasyonu ve Rijksmuseum'dan da sorumluydu. ⓘ

Katolik Kilisesi 1924 yılında Amsterdam'da Uluslararası Efkaristiya Kongresi'ne ev sahipliği yaptı; çok sayıda Katolik din adamı kiliselerde ve stadyumlarda kutlamaların yapıldığı şehri ziyaret etti. Ancak o dönemde Katoliklerin kamuya açık caddelerde geçit töreni yapması kanunen hâlâ yasaktı. Amsterdam'ın Katoliklikle ilişkisi ancak 20. yüzyılda normalleşti, ancak çok daha büyük nüfusuna rağmen şehrin piskoposluk makamı taşra kasabası Haarlem'e yerleştirildi. ⓘ

Tarihsel olarak Amsterdam ağırlıklı olarak Hristiyan olmuştur. 1900 yılında Hristiyanlar şehirdeki en büyük dini grubu oluştururken (nüfusun %70'i), Hollanda Reform Kilisesi şehir nüfusunun %45'ini, Katolik Kilisesi ise şehir nüfusunun %25'ini oluşturuyordu. Son zamanlarda Amsterdam'daki dini demografi eski sömürgelerden gelen göçlerle değişmiştir. Hinduizm, Surinam'dan gelen Hindu diasporasından ve İslam'ın çeşitli kolları dünyanın çeşitli yerlerinden getirilmiştir. İslam şu anda Amsterdam'daki en büyük Hıristiyanlık dışı din konumundadır. Ganalı göçmenlerden oluşan büyük bir topluluk, genellikle Bijlmer bölgesindeki otoparklarda Afrika kiliseleri kurmuştur. ⓘ

Çeşitlilik ve göç

Amsterdam, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra dinlerin ve kültürlerin akınına uğramıştır. Amsterdam, 180 farklı milletten insanla dünyadaki en geniş milliyet çeşitliliğine sahip şehirlerden birine ev sahipliği yapmaktadır. Şehirdeki göçmen kökenli nüfusun oranı yaklaşık %50'dir ve nüfusun %88'i Hollanda vatandaşıdır. ⓘ

Amsterdam, Hollanda'da göçmenlere kapsamlı ve ücretsiz Hollandaca dil kursları sağlayan belediyelerden biri olmuştur ve bu kurslar birçok göçmene fayda sağlamıştır. ⓘ

Şehir manzarası ve mimari

Oosterdokskade'den güneybatıya bakan şehir merkezi manzarası ⓘ

Cornelis Anthonisz'in 1538 tarihli Amsterdam'ı kuşbakışı gösteren tablosu. Ünlü Grachtengordel henüz kurulmamıştı. ⓘ

Amsterdam, Amsterdam Centraal istasyonundan ve istasyonun ana caddesi olan Damrak'tan güneye doğru yayılır. Şehrin en eski bölgesi De Wallen (İngilizce: "The Quays") olarak bilinir. Damrak'ın doğusunda yer alır ve şehrin ünlü kırmızı ışık bölgesini içerir. De Wallen'in güneyinde Waterlooplein'in eski Yahudi mahallesi yer almaktadır. ⓘ

Grachten olarak bilinen Amsterdam'ın ortaçağ ve sömürge dönemi kanalları, evlerin ilginç kalkanlara sahip olduğu şehrin kalbini kucaklamaktadır. Grachtengordel'in ötesinde Jordaan ve de Pijp'in eski işçi sınıfı bölgeleri yer almaktadır. Kentin önemli müzelerinin bulunduğu Museumplein, Hollandalı yazar Joost van den Vondel'in adını taşıyan 19. yüzyıl parkı Vondelpark ve hayvanat bahçesinin bulunduğu Plantage mahallesi de Grachtengordel'in dışında yer almaktadır. ⓘ

Şehrin ve çevresindeki kentsel alanın bazı bölümleri polderdir. Bu, Aalsmeer, Bijlmermeer, Haarlemmermeer ve Watergraafsmeer'de olduğu gibi göl anlamına gelen -meer son ekiyle tanınabilir. ⓘ

Kanallar

Singel Kanalı – Kasım 1977 ⓘ

Amsterdam kanal sistemi bilinçli şehir planlaması sonucudur. 17. yüzyılın başlarında, göçün zirvede olduğu zamanlarda, uçları IJ körfezinde ortaya çıkan eşmerkezli dört yarım kanal kanalına dayanan kapsamlı bir plan geliştirildi. Grachtengordel olarak bilinen, kanalların üçü çoğunlukla konut inşaatı içindi: Herengracht ("Heren", Amsterdam'ın yönetici lordları olan "Heren Regeerders van de stad Amsterdam" anlamına gelirken, "gracht" kanal anlamına gelir, bu nedenle isim kabaca "Lordların Kanalı" olarak çevrilebilir), Keizersgracht (İmparatorun Kanalı) ve Prinsengracht (Prens Kanalı). Dördüncü ve en dıştaki kanal, dış halkadaki tüm kanalların ortak adı olduğu için haritalarda genellikle bahsedilmeyen Singelgracht'dır. Singelgracht, en eski ve en içteki kanal olan Singel ile karıştırılmamalıdır. ⓘ

Herengracht ⓘ

Prinsengracht ⓘ

Kanallar savunma, su yönetimi ve ulaşım için hizmet etti. Savunmalar, geçiş noktalarında kapıları olan bir hendek ve toprak setleri şeklini aldı, ancak bunun dışında duvarcılık üstyapı'sı yoktu. Orijinal planlar kayboldu, bu nedenle Ed Taverne gibi tarihçilerin orijinal niyetler hakkında spekülasyon yapması gerekir: Düzenin değerlendirmelerinin dekoratif olmaktan ziyade tamamen pratik ve savunma amaçlı olduğu düşünülür. ⓘ

İnşaat 1613'te başladı ve yerleşimin genişliği boyunca batıdan doğuya, tarihçi Geert Mak dediği gibi- popüler bir efsanede olduğu gibi merkezden dışarıya doğru değil- devasa bir ön cam sileceği gibi ilerledi. Güney kesiminde kanal inşaatı 1656'da tamamlandı. Daha sonra konut binalarının inşaatı yavaş ilerledi. Amstel nehri ile IJ körfezi arasındaki alanı kapsayan eşmerkezli kanal planının doğu kısmı hiçbir zaman uygulanmadı. Sonraki yüzyıllarda arazi, fazla planlama yapılmadan parklar, yaşlıların evleri, tiyatrolar, diğer kamu tesisleri ve su yolları için kullanıldı. Yıllar geçtikçe, Nieuwezijds Voorburgwal ve Spui gibi birçok kanal doldurularak caddeler veya meydanlar haline geldi. ⓘ

Genişleme

Egelantiersgracht, Grachtengordel'in batısında, Jordaan mahallesinde yer almaktadır. ⓘ

Amsterdam kanallarının 17. yüzyılda geliştirilmesinden sonra şehir iki yüzyıl boyunca kendi sınırlarının ötesine geçemedi. 19. yüzyılda Samuel Sarphati, o dönemde Paris ve Londra'nın ihtişamına dayanan bir plan tasarladı. Plan, Grachtengordel'in hemen dışında yeni evlerin, kamu binalarının ve caddelerin inşa edilmesini öngörüyordu. Ancak planın asıl amacı halk sağlığını iyileştirmekti. Plan şehri genişletmese de, Paleis voor Volksvlijt gibi bugüne kadarki en büyük kamu binalarından bazılarını üretti. ⓘ

Sarphati'nin ardından, inşaat mühendisleri Jacobus van Niftrik ve Jan Kalff, kentin merkezini çevreleyen 19. yüzyıl mahallelerinden oluşan bir halka tasarladılar. 17. yüzyıl sınırının dışındaki tüm arazilerin mülkiyeti kente aitti ve böylece gelişim sıkı bir şekilde kontrol altına alındı. Bu mahallelerin çoğu işçi sınıfına ev sahipliği yaptı. ⓘ

Aşırı kalabalıklaşmaya tepki olarak 20. yüzyılın başında Amsterdam'ın daha önce gördüklerinden çok farklı iki plan tasarlandı: Plan Zuid (mimar Berlage tarafından tasarlanmıştır) ve West. Bu planlar, tüm sosyal sınıflar için konut bloklarından oluşan yeni mahallelerin geliştirilmesini içeriyordu. ⓘ

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra şehrin batı, güneydoğu ve kuzey bölgelerinde büyük yeni mahalleler inşa edildi. Bu yeni mahalleler, kentin yaşam alanı sıkıntısını gidermek ve insanlara modern olanaklara sahip uygun fiyatlı evler sunmak için inşa edildi. Mahalleler çoğunlukla yeşil alanlar arasında yer alan, geniş yollarla birbirine bağlanan ve motorlu araçlarla kolayca ulaşılabilen büyük konut bloklarından oluşuyordu. Bu dönemde inşa edilen batı banliyöleri toplu olarak Westelijke Tuinsteden olarak adlandırılmaktadır. Aynı dönemde inşa edilen şehrin güneydoğusundaki bölge ise Bijlmer olarak bilinmektedir. ⓘ

Mimari Yapı

Johan van der Mey, Michel de Klerk, Piet Kramer gibi mimarların imzasını taşıyan Scheepvaarthuis, Amsterdam Okulu mimarisinin karakteristik bir örneğidir. ⓘ

Amsterdam'ın zengin bir mimari tarihi vardır. Amsterdam'daki en eski bina, Wallen'in kalbinde yer alan ve 1306 yılında kutsanan Oude Kerk'tir (İngilizce: Eski Kilise). En eski ahşap bina ise Begijnhof'taki Het Houten Huys'tur. Yaklaşık 1425 yılında inşa edilmiştir ve mevcut iki ahşap binadan biridir. Aynı zamanda Amsterdam'daki az sayıdaki Gotik mimari örneklerinden biridir. Hollanda'nın en eski taş binası olan Moriaan, 's-Hertogenbosch'da inşa edilmiştir. ⓘ

16. yüzyılda ahşap binalar yıkılmış ve yerlerine tuğla binalar inşa edilmiştir. Bu dönemde birçok bina Rönesans mimari tarzında inşa edilmiştir. Bu dönemin binaları, yaygın Hollanda Rönesans tarzı olan basamaklı beşik cepheleriyle çok tanınır. Amsterdam hızla kendi Rönesans mimarisini geliştirdi. Bu binalar mimar Hendrick de Keyser'in ilkelerine göre inşa edilmiştir. Hendrick de Keyser tarafından tasarlanan en çarpıcı binalardan biri Westerkerk'tir. 17. yüzyılda barok mimari Avrupa'nın diğer yerlerinde olduğu gibi çok popüler hale gelmiştir. Bu kabaca Amsterdam'ın Altın Çağı'na denk geliyordu. Amsterdam'da bu tarzın önde gelen mimarları Jacob van Campen, Philips Vingboons ve Daniel Stalpaert idi. ⓘ

Begijnhof, Amsterdam'daki en eski hofjelerden biridir. ⓘ

Openbare Bibliotheek Amsterdam ve Conservatorium van Amsterdam, şehrin merkezinde 21. yüzyıl mimarisinin iki örneği ⓘ

Philip Vingboons şehir genelinde görkemli tüccar evleri tasarlamıştır. Amsterdam'da barok tarzda inşa edilmiş ünlü bir yapı da Dam Meydanı'ndaki Kraliyet Sarayı'dır. Amsterdam 18. yüzyıl boyunca Fransız kültüründen büyük ölçüde etkilenmiştir. Bu durum o dönemin mimarisine de yansımıştır. 1815 yılı civarında mimarlar barok tarzdan koparak farklı neo-stillerde binalar inşa etmeye başlamıştır. Gotik tarzdaki binaların çoğu o dönemden kalmadır ve bu nedenle neo-gotik tarzda inşa edildikleri söylenir. 19. yüzyılın sonunda Jugendstil ya da Art Nouveau tarzı popüler hale gelmiş ve birçok yeni bina bu mimari tarzda inşa edilmiştir. Amsterdam bu dönemde hızla genişlediğinden, şehir merkezine bitişik yeni binalar da bu tarzda inşa edilmiştir. Amsterdam Oud-Zuid'deki Müze Meydanı civarındaki evler Jugendstil'e bir örnektir. Modern çağdan önce Amsterdam'da popüler olan son stil Art Deco'ydu. Amsterdam, Amsterdam Okulu olarak adlandırılan stilin kendi versiyonuna sahipti. Rivierenbuurt gibi tüm semtler bu tarzda inşa edilmiştir. Amsterdam Okulu'nda tasarlanan binaların cephelerinin dikkat çekici bir özelliği, tuhaf şekilli pencere ve kapılarla son derece süslü ve gösterişli olmalarıdır. ⓘ

Eski şehir merkezi, 19. yüzyılın sonundan önceki tüm mimari tarzların odak noktasıdır. Jugendstil ve Georgian, çoğunlukla şehir merkezinin dışında, erken dönemde inşa edilen mahallelerde bulunur. 20. yüzyılda inşa edilmiş olsa da, şehir merkezinde bu tarzın çarpıcı örnekleri de bulunmaktadır. Şehir merkezindeki ve yakınlardaki tarihi binaların çoğu, kanallar boyunca sıralanan ünlü tüccar evleri gibi evlerdir. ⓘ

Parklar ve rekreasyon alanları

• A: Vondelpark
• B: Beatrixpark
• C: Sarphatipark
• D: Oosterpark
• E: Park Frankendael
• F: Rembrandtpark
• G: Westerpark
• H: Flevopark
• I: Amsterdamse Bos
• J: Amstelpark
• K: Hortus Botanicus
• L: Wertheimerpark
• M: Martin Luther Kingpark
• N: Sloterpark ⓘ

Amsterdam'da şehir genelinde çok sayıda park, açık alan ve meydan bulunmaktadır. Şehrin en büyük parkı olan Vondelpark, Oud-Zuid mahallesinde yer alır ve adını 17. yüzyıl Amsterdamlı yazar Joost van den Vondel'den alır. Parkın her yıl yaklaşık 10 milyon ziyaretçisi olmaktadır. Parkta bir açık hava tiyatrosu, bir oyun alanı ve çeşitli horeca tesisleri bulunmaktadır. Zuid ilçesinde, adını Kraliçe Beatrix'ten alan Beatrixpark bulunmaktadır. Amsterdam ve Amstelveen arasında Amsterdam'ın en büyük rekreasyon alanı olan Amsterdamse Bos ("Amsterdam Ormanı") yer almaktadır. Yılda yaklaşık 4,5 milyon kişi, 1.000 hektar büyüklüğünde ve Central Park'ın yaklaşık üç katı büyüklüğünde olan parkı ziyaret etmektedir. Zuid ilçesindeki Amstelpark, 1636 yılından kalma Rieker yel değirmenine ev sahipliği yapmaktadır. Diğer parklar arasında De Pijp semtindeki Sarphatipark, Oost semtindeki Oosterpark ve Westerpark semtindeki Westerpark yer almaktadır. Şehirde üç plaj bulunmaktadır: Nemo Beach, Citybeach "Het stenen hoofd" (Silodam) ve Blijburg, hepsi Centrum ilçesinde yer almaktadır. ⓘ

Şehirde çok sayıda açık meydan (Hollandaca plein) bulunmaktadır. Orijinal barajın bulunduğu yer olarak şehre adını veren Dam Meydanı, ana şehir meydanıdır ve Kraliyet Sarayı ile Ulusal Anıt'a ev sahipliği yapmaktadır. Museumplein, Rijksmuseum, Van Gogh Müzesi ve Stedelijk Müzesi de dahil olmak üzere çeşitli müzelere ev sahipliği yapmaktadır. Diğer meydanlar arasında Rembrandtplein, Muntplein, Nieuwmarkt, Leidseplein, Spui ve Waterlooplein bulunmaktadır. Ayrıca, Amsterdam'ın yakınında Nekkeveld arazisi koruma projesi bulunmaktadır. ⓘ

Ekonomi

Dünyanın en eski borsası olan Amsterdam Menkul Kıymetler Borsası ⓘ

Zuidas, şehrin ana iş bölgesi ⓘ

Amsterdam, Hollanda'nın finans ve iş başkentidir. Küresel gayrimenkul danışmanı Cushman & Wakefield tarafından her yıl Avrupa'nın önde gelen şirketlerine yönelik olarak gerçekleştirilen 2007 Avrupa Şehirleri Monitörü (ECM) araştırmasına göre Amsterdam, uluslararası bir işletmenin konumlandırılabileceği en iyi Avrupa şehirlerinden biri olup, araştırmada beşinci sırada yer almıştır. Araştırmada Londra, Paris, Frankfurt ve Barselona bu konuda Amsterdam'ı geçen dört Avrupa şehri olarak belirlenmiştir. ⓘ

Amsterdam bölgesinde, aralarında AkzoNobel International, Heineken International, ING Group, Tom Tom, Delta Lloyd Group, Booking com ve Philips'in de bulunduğu çok sayıda büyük şirket ve bankanın genel merkezi bulunmaktadır: AkzoNobel, Heineken International, ING Group, ABN AMRO, TomTom, Delta Lloyd Group, Booking.com ve Philips. Tarihi kanallar boyunca birçok küçük ofis kalsa da, merkezi şirketler giderek Amsterdam şehir merkezinin dışına taşınmaktadır. Sonuç olarak, Zuidas (İngilizce: Güney Ekseni) Amsterdam'ın yeni finans ve hukuk merkezi haline gelmiştir; ülkenin en büyük beş hukuk firması ve Boston Consulting Group ve Accenture gibi büyük danışmanlık firmalarının çeşitli yan kuruluşlarının yanı sıra Dünya Ticaret Merkezi (Amsterdam) de Zuidas bölgesinde yer almaktadır. Zuidas'a ek olarak Amsterdam'da üç küçük finans bölgesi daha bulunmaktadır:

• Amsterdam Sloterdijk tren istasyonu çevresinde. Burada De Telegraaf gibi çeşitli gazetelerin ofislerinin yanı sıra Deloitte, Gemeentelijk Vervoerbedrijf (belediye toplu taşıma şirketi) ve Hollanda vergi dairelerinin (Belastingdienst) ofisleri bulunmaktadır;
• ING Group'un genel merkezinin bulunduğu Amsterdam Zuidoost'taki Johan Cruyff Arena çevresinde;
• Tarihi şehrin doğusundaki Amsterdam-Oost bölgesindeki Amstel tren istasyonu çevresinde. Amsterdam'ın en yüksek binası olan Rembrandt Kulesi burada yer almaktadır. Hollanda'nın çok uluslu holdingi Philips'in genel merkezi de buradadır. Amsterdam, hammadde kullanımını azaltmak için öncü bir şehir olmuştur ve 2050 yılına kadar dairesel bir şehir olmak için bir plan oluşturmuştur. ⓘ

Bitişikteki Amstelveen belediyesi KPMG International'ın küresel merkezinin bulunduğu yerdir. Hollandalı olmayan diğer şirketler de Amsterdam'ı çevreleyen topluluklara yerleşmeyi tercih etmiştir çünkü bu topluluklar mülk sahipliğine izin verirken Amsterdam zemin kirasını elinde tutmaktadır. ⓘ

Şu anda Euronext'in bir parçası olan Amsterdam Borsası (AEX) dünyanın en eski borsasıdır ve Brexit nedeniyle Avrupa'nın en büyük borsası olarak LSE'yi geride bırakmıştır. Şehir merkezindeki Dam Meydanı'nın yakınındadır. ⓘ

Amsterdam Limanı

Amsterdam Limanı, Avrupa'nın dördüncü büyük limanı, dünyanın 38. büyük limanı ve Hollanda'nın metrik ton yük bakımından ikinci en büyük limanıdır. 2014 yılında Amsterdam Limanı, çoğunluğu dökme yük olmak üzere 97,4 milyon ton kargo hacmine sahip olmuştur. Amsterdam, her yıl 150'den fazla yolcu gemisiyle Hollanda'nın en büyük kruvaziyer limanına sahiptir. 2019'da IJmuiden'deki yeni kilit açıldı; o zamandan beri liman 125 milyon ton kapasiteye ulaşmayı başardı. ⓘ

Turizm

Tekneler, EYE Film Enstitüsü Hollanda'nın önünde olduğu gibi şehir turları düzenlemektedir. ⓘ

Spiegelgracht ⓘ

Avrupa'nın en popüler turizm merkezlerinden biri olan Amsterdam'a yılda 5,34 milyondan fazla uluslararası ziyaretçi gelmektedir; bu sayıya her yıl şehri ziyaret eden 16 milyon günübirlikçi dahil değildir. Ziyaretçi sayısı son on yılda istikrarlı bir şekilde artmaktadır. Bu durum, Avrupalı ziyaretçi sayısındaki artışa bağlanabilir. Otellerin üçte ikisi şehir merkezinde yer almaktadır. 4 veya 5 yıldızlı oteller, Amsterdam'daki toplam yatak sayısının %42'sini ve gecelemelerin %41'ini oluşturmaktadır. Oda doluluk oranı 2006'da %78 iken 2017'de %85'e yükselmiştir. Turistlerin çoğunluğu (%74) Avrupa'dan gelmektedir. Avrupalı olmayan en büyük ziyaretçi grubu, toplamın %14'ünü oluşturan Amerika Birleşik Devletleri'nden gelmektedir. Amsterdam'da ekstra turist çekmek için belirli yılların bir teması vardır. Örneğin, 2006 yılı Rembrandt van Rijn'in 400. doğum gününü kutlamak için "Rembrandt 400" olarak belirlenmiştir. Bazı oteller bu yıllarda özel düzenlemeler veya etkinlikler sunmaktadır. Şehir çevresindeki dört kamp alanında konaklayan yıllık ortalama misafir sayısı 12.000 ile 65.000 arasında değişmektedir. ⓘ

De Wallen (kırmızı ışık bölgesi)

Amsterdam'ın kırmızı ışık bölgesi olan De Wallen, yasal fuhuş ve esrar satan bir dizi kahve dükkanı gibi faaliyetler sunmaktadır. Başlıca turistik cazibe merkezlerinden biridir. ⓘ

Walletjes veya Rosse Buurt olarak da bilinen De Wallen, yasallaştırılmış fuhuş için belirlenmiş bir alandır ve Amsterdam'ın en büyük ve en iyi bilinen kırmızı ışık bölgesidir. Bu mahalle turistler için ünlü bir cazibe merkezi haline gelmiştir. Genellikle kırmızı ışıklarla aydınlatılan bir pencere ya da cam kapının arkasından hizmet sunan seks işçileri tarafından kiralanan birkaç yüz küçük, tek odalı dairenin bulunduğu kanallar, sokaklar ve ara sokaklardan oluşan bir ağdan oluşmaktadır. Son yıllarda şehir yönetimi, bölgeyi temizlemek ve parti ve seks turizmi miktarını azaltmak amacıyla ünlü kırmızı ışık bölgesi pencerelerini kapatmakta ve yeniden tasarlamaktadır. ⓘ

Perakende

Amsterdam'daki mağazalar, 1870 yılında kurulan De Bijenkorf gibi büyük lüks mağazalardan küçük özel mağazalara kadar çeşitlilik göstermektedir. Amsterdam'ın lüks mağazaları Vondelpark'ın çevresinde yer alan P.C. Hooftstraat ve Cornelis Schuytstraat caddelerinde bulunur. Amsterdam'ın en işlek caddelerinden biri şehrin kalbindeki dar, ortaçağdan kalma Kalverstraat'tır. Diğer alışveriş bölgeleri arasında Negen Straatjes ve Haarlemmerdijk ve Haarlemmerstraat bulunmaktadır. Negen Straatjes, Amsterdam'ın eşmerkezli kanal sistemi olan Grachtengordel içindeki dokuz dar sokaktır. Negen Straatjes, özel sektöre ait çok çeşitli mağazaların varlığıyla diğer alışveriş bölgelerinden ayrılır. Haarlemmerstraat ve Haarlemmerdijk 2011 yılında Hollanda'nın en iyi alışveriş caddesi seçilmiştir. Bu caddeler, Negen Straatjes gibi çok çeşitli özel sektöre ait mağazalara sahiptir. Ancak, Negen Straatjes moda mağazalarının hakimiyetindeyken, Haarlemmerstraat ve Haarlemmerdijk çok çeşitli mağazalar sunmaktadır: şekerleme ve diğer gıda ile ilgili mağazalar, iç çamaşırı, spor ayakkabı, düğün kıyafetleri, iç mekan mağazaları, kitaplar, İtalyan şarküterileri, yarış ve dağ bisikletleri, paten giyimi vb. ⓘ

Şehirde ayrıca Albert Cuyp Market, Westerstraat-markt, Ten Katemarkt ve Dappermarkt gibi çok sayıda açık hava pazarı bulunmaktadır. Albert Cuypmarkt ve Dappermarkt gibi bu pazarlardan bazıları günlük olarak kurulmaktadır. Westerstraatmarkt gibi diğerleri ise her hafta düzenlenmektedir. ⓘ

Moda

Bir Amsterdamlı, Amsterdam'ın kalbindeki Muntplein'de trafik ışıklarının değişmesini bekliyor. ⓘ

Birçok moda markası ve tasarımcının merkezi Amsterdam'da bulunmaktadır. Moda tasarımcıları arasında Iris van Herpen, Mart Visser, Viktor & Rolf, Marlies Dekkers ve Frans Molenaar bulunmaktadır. Yfke Sturm, Doutzen Kroes ve Kim Noorda gibi mankenler kariyerlerine Amsterdam'da başlamıştır. Amsterdam'ın Dünya Moda Merkezi'nde hazır giyim merkezi bulunmaktadır. Moda fotoğrafçıları Inez van Lamsweerde ve Vinoodh Matadin Amsterdam'da doğmuştur. ⓘ

Kültür

Rijksmuseum Rembrandt'ın Gece Nöbeti tablosuna ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ

Van Gogh Müzesi, Van Gogh'un resim ve mektuplarından oluşan dünyanın en büyük koleksiyonuna ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ

Stedelijk Museum Amsterdam, modern ve çağdaş sanat ve tasarıma adanmış uluslararası bir müzedir. ⓘ

XVI. yüzyılın sonlarında Amsterdam'daki Rederijkerskamer (Retorik Odası) farklı odalar arasında şiir ve drama okuma yarışmaları düzenlemiştir. 1637 yılında Amsterdam'daki ilk tiyatro olan Schouwburg inşa edildi ve 3 Ocak 1638'de açıldı. Hollanda'daki ilk bale gösterileri 1642 yılında Beş Duyu Balesi ile Schouwburg'da gerçekleştirilmiştir. 18. yüzyılda Fransız tiyatrosu popüler hale geldi. Amsterdam 19. yüzyılda Alman müziğinin etkisi altındayken çok az ulusal opera prodüksiyonu vardı; Amsterdam Hollandse Operası 1888 yılında Hollanda operasını tanıtmak amacıyla inşa edildi. 19. yüzyılda popüler kültür Amsterdam'daki Nes bölgesinde yoğunlaşmıştır (özellikle vodvil ve müzikhol). Geliştirilmiş bir metronom 1812 yılında Dietrich Nikolaus Winkel tarafından icat edilmiştir. Rijksmuseum (1885) ve Stedelijk Müzesi (1895) inşa edildi ve açıldı. 1888 yılında Concertgebouworkest orkestrası kurulmuştur. 20. yüzyılla birlikte sinema, radyo ve televizyon geldi. Stüdyoların çoğu Hilversum ve Aalsmeer'de bulunsa da Amsterdam'ın programcılık üzerindeki etkisi çok güçlüdür. Televizyon sektöründe çalışan pek çok kişi Amsterdam'da yaşamaktadır. Ayrıca, Hollanda SBS Yayın Grubu'nun merkezi Amsterdam'da bulunmaktadır. ⓘ

Müzeler

Amsterdam'ın en önemli müzeleri Rijksmuseum'un güneybatı tarafında yer alan Museumplein'da (Müze Meydanı) bulunmaktadır. Meydan, 19. yüzyılın son çeyreğinde eski Dünya Fuarı'nın arazisi üzerinde oluşturulmuştur. Meydanın kuzeydoğu kısmı büyük Rijksmuseum tarafından sınırlandırılmıştır. Meydandaki Rijksmuseum'un önünde uzun, dikdörtgen bir gölet bulunmaktadır. Burası kışın buz pateni pistine dönüştürülmektedir. Meydanın kuzeybatı kısmında Van Gogh Müzesi, Bols Kokteyl ve Genever Deneyimi Evi ve Coster Diamonds yer almaktadır. Müze Meydanı'nın güneybatı sınırı, Amsterdam'ın bu bölümünde önemli bir cadde olan Van Baerlestraat'tır. Concertgebouw bu caddenin karşısında yer almaktadır. Meydanın güneydoğusunda, biri Amerikan konsolosluğunu da içeren birkaç büyük ev bulunmaktadır. Meydanın altında bir otoparkın yanı sıra bir süpermarket de bulunmaktadır. Museumplein, meydanın çakılla kaplı kuzeydoğu kısmı dışında neredeyse tamamen çimenlerle kaplıdır. Meydanın bugünkü görünümü 1999 yılında meydanın yeniden düzenlenmesiyle ortaya çıkmıştır. Meydan, özellikle yaz aylarında festivaller ve açık hava konserleri için Amsterdam'ın en önde gelen yeridir. Amsterdam'da yaşayan pek çok kişi meydanın mevcut görünümünden memnun olmadığı için 2008 yılında meydanın yeniden düzenlenmesi için planlar yapılmıştır. ⓘ

Rembrandtplein üzerindeki Rembrandt anıtı ⓘ

Rijksmuseum, klasik Hollanda sanatının en büyük ve en önemli koleksiyonuna sahiptir. Müze 1885 yılında açılmıştır. Koleksiyonu yaklaşık bir milyon objeden oluşmaktadır. Amsterdam ile en çok ilişkilendirilen sanatçı, eserleri ve öğrencilerinin çalışmaları Rijksmuseum'da sergilenen Rembrandt'tır. Rembrandt'ın başyapıtı Gece Nöbeti, müzenin en önemli sanat eserlerinden biridir. Müze ayrıca Bartholomeus van der Helst, Johannes Vermeer, Frans Hals, Ferdinand Bol, Albert Cuyp, Jacob van Ruisdael ve Paulus Potter gibi sanatçıların tablolarına da ev sahipliği yapmaktadır. Resimlerin yanı sıra koleksiyonda çok çeşitli dekoratif sanat eserleri de yer almaktadır. Bunlar Delftware'den 17. yüzyıldan kalma dev bebek evlerine kadar uzanmaktadır. Gotik revival tarzındaki binanın mimarı P.J.H. Cuypers'tir. Müze 2003 yılından başlayarak 10 yıl süren 375 milyon avroluk bir renovasyondan geçmiştir. Koleksiyonun tamamı 13 Nisan 2013 tarihinde yeniden ziyarete açılmıştır ve Rijksmuseum 2016 yılında 2,2 milyon, 2017 yılında ise 2,16 milyon ziyaretçi ile Amsterdam'ın en çok ziyaret edilen müzesi olmaya devam etmiştir. ⓘ

Van Gogh kısa bir süre Amsterdam'da yaşamıştır ve burada onun eserlerine adanmış bir müze bulunmaktadır. Müze, Amsterdam'ın bu bölgesindeki birkaç modern binadan birinde yer almaktadır. Bina Gerrit Rietveld tarafından tasarlanmıştır. Bu bina kalıcı koleksiyonun sergilendiği yerdir. Müzeye 1999 yılında yeni bir bina eklenmiştir. Performans kanadı olarak bilinen bu bina Japon mimar Kisho Kurokawa tarafından tasarlanmıştır. Amacı müzenin geçici sergilerine ev sahipliği yapmaktır. Van Gogh'un Patates Yiyenler ve Ayçiçekleri gibi en ünlü tablolarından bazıları koleksiyonda yer almaktadır. Van Gogh müzesi Amsterdam'da en çok ziyaret edilen ikinci müze olup, ziyaret sayısı bakımından Rijksmuseum'un çok gerisinde değildir; örneğin 2016 yılında yaklaşık 2,1 milyon ziyaretçi ağırlamıştır. ⓘ

Van Gogh müzesinin yanında Stedelijk Müzesi yer almaktadır. Burası Amsterdam'ın en önemli modern sanat müzesidir. Müze, sınırlarını çizdiği meydan kadar eskidir ve 1895 yılında açılmıştır. Kalıcı koleksiyon Piet Mondrian, Karel Appel ve Kazimir Malevich gibi sanatçıların eserlerinden oluşmaktadır. Birkaç yıl süren yenileme çalışmalarının ardından müze, Eylül 2012'de, benzerliği nedeniyle 'Küvet' olarak adlandırılan yeni bir kompozit eklentiyle açılmıştır. ⓘ

Amsterdam'da şehir genelinde çok sayıda başka müze de bulunmaktadır. Bunlar Verzetsmuseum (Direniş Müzesi), Anne Frank Evi ve Rembrandt Evi Müzesi gibi küçük müzelerden Tropenmuseum (Tropik Müzesi), Amsterdam Müzesi (eski adıyla Amsterdam Tarih Müzesi), Hermitage Amsterdam (Saint Petersburg'daki Hermitage Müzesi'ne bağlı) ve Joods Historisch Museum (Yahudi Tarih Müzesi) gibi çok büyük müzelere kadar uzanmaktadır. Modern tarzdaki Nemo, çocuk dostu bilim sergilerine adanmıştır. ⓘ

Özellikle Van Gogh ve Rijks müzeleri önünde oluşan uzun kuyruklardan dolayı biletlerin şehrin belirli bölgelerinde bulunan turist ofislerinden temin edilmesi zaman kaybının önüne geçmektedir. ⓘ

Müzik

Coldplay Amsterdam Arena'da sahne alıyor, 2016 ⓘ

Amsterdam'ın müzik kültürü, şehri nostaljik ve sevgi dolu bir şekilde ele alan geniş bir şarkı koleksiyonu içerir. 1949 tarihli "Aan de Amsterdamse grachten" ("Amsterdam kanallarında") şarkısı, aralarında John Kraaijkamp Sr.'ın da bulunduğu pek çok sanatçı tarafından seslendirilmiş ve kaydedilmiştir; en iyi bilinen versiyonu muhtemelen Wim Sonneveld'inkidir (1962). 1950'lerde Johnny Jordaan, şehri diğerlerinden (özellikle Paris) üstün tutan "Geef mij maar Amsterdam" ("Amsterdam'ı tercih ederim") ile ün kazandı; Jordaan özellikle kendi mahallesi Jordaan ("Bij ons in de Jordaan") hakkında şarkı söyledi. Johnny'nin meslektaşları ve çağdaşları arasında Tante Leen ve Manke Nelis de bulunmaktadır. Bir diğer önemli Amsterdam şarkısı Jacques Brel'in "Amsterdam "ıdır (1964). Amsterdam gazetesi Het Parool tarafından 2011 yılında yapılan bir ankette Trio Bier'in "Oude Wolf" şarkısı "Amsterdams lijflied" olarak seçilmiştir. Modern dönemin önemli Amsterdam grupları arasında Osdorp Posse ve The Ex yer almaktadır. ⓘ

AFAS Live (eski adıyla Heineken Music Hall), Johan Cruyff Arena'nın (2018 yılına kadar Amsterdam Arena olarak biliniyordu) yakınında bulunan bir konser salonudur. Ana amacı büyük kitlelere yönelik pop konserleri için bir podyum olarak hizmet vermektir. Birçok ünlü uluslararası sanatçı burada sahne almıştır. Diğer iki önemli mekân olan Paradiso ve Melkweg, Leidseplein yakınlarında yer almaktadır. Her ikisi de indie rock'tan hip hop, R&B ve diğer popüler türlere kadar uzanan geniş bir programa odaklanmaktadır. Daha alt kültürlere ait diğer müzik mekânları ise OCCII, OT301, De Nieuwe Anita, Winston Kingdom ve Zaal 100'dür. Caz Amsterdam'da güçlü bir takipçi kitlesine sahiptir ve Bimhuis en önde gelen mekandır. Ayrıca 2012 yılında, Amsterdam Arena'nın yakınında, son teknoloji ürünü bir kapalı müzik arenası olan Ziggo Dome açılmıştır. ⓘ

AFAS Live, diğer birçok mekânın yanı sıra birçok elektronik dans müziği festivaline de ev sahipliği yapmaktadır. Dünyanın önde gelen Trance DJ'lerinden Armin van Buuren ve Tiesto Hollanda'dan gelmekte ve sık sık Amsterdam'da performans sergilemektedir. Şehir her yıl Ekim ayında, önde gelen elektronik müzik konferanslarından ve dünyanın en büyük elektronik müzik kulüp festivallerinden biri olan ve her yıl 350.000'den fazla ziyaretçiyi çeken Amsterdam Dance Event'e (ADE) ev sahipliği yapmaktadır. Bir diğer popüler dans festivali ise Paradiso ve Melkweg mekanlarında gerçekleşen 5daysoff'tur. Yaz aylarında Amsterdam'da veya yakınlarında Awakenings, Dance Valley, Mystery Land, Loveland, A Day at the Park, Welcome to the Future ve Valtifest gibi birçok büyük açık hava dans partisi düzenlenmektedir. ⓘ

Concertgebouw veya Kraliyet Konser Salonu, Kraliyet Concertgebouw Orkestrası'nın performanslarına ve diğer müzik etkinliklerine ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ

Amsterdam, Kraliyet Concertgebouw Orkestrası adında dünya çapında bir senfoni orkestrasına sahiptir. Orkestranın evi, Van Baerlestraat'ın karşısındaki Müze Meydanı'nda bulunan Concertgebouw'dur. Eleştirmenler tarafından dünyanın en iyi akustiğine sahip konser salonu olarak kabul edilmektedir. Binada Grote Zaal, Kleine Zaal ve Spiegelzaal olmak üzere üç salon bulunmaktadır. Concertgebouw'da yılda yaklaşık dokuz yüz konser ve diğer etkinlikler 700.000'den fazla izleyici için gerçekleştirilmekte ve bu da onu dünyanın en çok ziyaret edilen konser salonlarından biri haline getirmektedir. Amsterdam opera binası, belediye binasının bitişiğinde yer almaktadır. Bu nedenle, iki binanın birleşimi genellikle Stopera olarak adlandırılır (bu kelime ilk olarak binanın yapımına karşı çıkan protestocular tarafından ortaya atılmıştır: Stop the Opera[-house]). 1986'da açılan bu devasa modern kompleks, Amstel nehrinin yanındaki Waterlooplein'deki eski Yahudi mahallesinde yer almaktadır. Stopera, Hollanda Ulusal Operası, Hollanda Ulusal Balesi ve Hollanda Symfonia'nın ana üssüdür. Muziekgebouw aan 't IJ, IJ'de merkez istasyonun yakınında bulunan bir konser salonudur. Konserlerinde çoğunlukla modern klasik müzik icra edilmektedir. Bitişiğinde doğaçlama ve Caz müziği için bir konser salonu olan Bimhuis yer almaktadır. ⓘ

Sahne sanatları

Stadsschouwburg, Amsterdam'ın en tanınmış tiyatrosu ⓘ

Amsterdam'da üç ana tiyatro binası bulunmaktadır. ⓘ

Leidseplein'daki Stadsschouwburg, Toneelgroep Amsterdam'ın ana üssüdür. Mevcut bina 1894 yılından kalmadır. Çoğu oyun Grote Zaal'da (Büyük Salon) sahnelenmektedir. Normal etkinlik programı her türlü tiyatro formunu kapsamaktadır. 2009 yılında Stadsschouwburg Amsterdam, Toneelgroep Amsterdam ve Melkweg'in yeni salonu açıldı ve tiyatronun ön tarafının yenilenmesi hazırdı. ⓘ

Hollanda Ulusal Opera ve Balesi (eski adıyla Het Muziektheater), 1986 yılından beri Hollanda Ulusal Operası ve Hollanda Ulusal Balesi'ne ev sahipliği yapan başlıca opera binasıdır. Royal Theatre Carré 1887 yılında kalıcı bir sirk tiyatrosu olarak inşa edilmiştir ve şu anda ağırlıklı olarak müzikaller, kabare gösterileri ve pop konserleri için kullanılmaktadır. ⓘ

Yakın zamanda yeniden açılan DeLaMar Tiyatrosu daha ticari oyunlara ve müzikallere ev sahipliği yapmaktadır. Yeni bir tiyatro da 2014 yılında Amsterdam sahnesine taşınmış ve diğer yerleşik mekanlara katılmıştır: Theater Amsterdam, Amsterdam'ın batı kesiminde, Danzigerkade üzerinde yer almaktadır. Tiyatro, limanın panoramik manzarasına sahip modern bir binada yer almaktadır. Tiyatro, Anne Frank'ın hayatını konu alan ANNE adlı tek bir oyunu sergilemek üzere özel olarak inşa edilmiş ilk mekândır. ⓘ

Şehrin doğu yakasında, dönüştürülmüş bir hamamda Badhuistheater adında küçük bir tiyatro bulunmaktadır. Tiyatroda genellikle İngilizce programlar yer almaktadır. ⓘ

Hollanda'da müzik, hikaye anlatımı, yorum, tiyatro ve komediyi bir araya getiren bir kabare veya kleinkunst geleneği vardır. Kabare 1930'lara kadar uzanır ve Wim Kan, Wim Sonneveld ve Toon Hermans gibi sanatçılar Hollanda'da bu sanat türünün öncüleridir. Amsterdam'da Kleinkunstacademie (İngilizce: Kabare Akademisi) ve Nederlied Kleinkunstkoor (İngilizce: Kabare Korosu) bulunmaktadır. Çağdaş popüler sanatçılar Youp van 't Hek, Freek de Jonge, Herman Finkers, Hans Teeuwen, Theo Maassen, Herman van Veen, Najib Amhali, Raoul Heertje, Jörgen Raymann, Brigitte Kaandorp ve Comedytrain'dir. İngilizce konuşulan komedi sahnesi 1993 yılında Boom Chicago'nun kurulmasıyla oluşmuştur. Leidseplein'da kendi tiyatroları bulunmaktadır. ⓘ

Gece Hayatı

DeWolff Paradiso'da sahne alıyor

Geceleyin Amstel üzerindeki Magere Brug ya da "Skinny Bridge"

Amsterdam canlı ve çeşitli gece hayatıyla ünlüdür. Amsterdam'da çok sayıda kafe (bar) bulunmaktadır. Bunlar büyük ve modernden küçük ve rahat olana kadar çeşitlilik göstermektedir. Tipik Bruine Kroeg (kahverengi kafe) loş ışıkları, mumları ve biraz daha yaşlı müşterileriyle daha eski moda bir atmosfere sahiptir. Bu kahverengi kafeler çoğunlukla çok çeşitli yerel ve uluslararası zanaat biraları sunmaktadır. Çoğu kafenin yaz aylarında terasları vardır. Yaz aylarında Leidseplein'da sıkça görülen bir manzara, bira veya şarap içen insanlarla dolu teraslarla dolu bir meydandır. Amsterdam'da birçok restoran da bulunabilir. Amsterdam çok kültürlü bir şehir olduğu için birçok farklı etnik restorana rastlamak mümkündür. Restoranlar oldukça lüks ve pahalı olandan sıradan ve uygun fiyatlı olana kadar çeşitlilik gösterir. Amsterdam'da ayrıca birçok diskotek bulunmaktadır. Turistler için iki ana gece hayatı bölgesi Leidseplein ve Rembrandtplein'dir. Paradiso, Melkweg ve Sugar Factory bazı geceler diskoteğe dönüşen kültür merkezleridir. Rembrandtplein yakınlarındaki diskoteklere örnek olarak Escape, Air, John Doe ve Club Abe verilebilir. Ayrıca Panama, Hotel Arena (Doğu), TrouwAmsterdam ve Studio 80 de dikkat çekicidir. Son yıllarda, başta Radion De School, Shelter ve Marktkantine olmak üzere '24 saat açık' kulüpler kapılarını açmıştır. Merkez İstasyonun yakınında bulunan Bimhuis, alanında en iyileri ağırlayan zengin programıyla dünyanın en iyi caz kulüplerinden biri olarak kabul edilmektedir. Reguliersdwarsstraat LGBT topluluğu ve gece hayatı için ana caddedir. ⓘ

Festivaller

Amsterdam'da 2013 Kraliçe Günü

2010'da Koningsdag veya Kral Günü sırasında Amsterdam kanallarında turuncu giyinen insanlar

2008 yılında Amsterdam'da 140 festival ve etkinlik düzenlenmiştir. Aynı yıl Amsterdam, UNESCO tarafından bir yıllığına Dünya Kitap Başkenti olarak belirlenmiştir. ⓘ

Amsterdam'daki ünlü festivaller ve etkinlikler şunlardır: Koningsdag (2013 yılında Kral Willem-Alexander taç giyene kadar Koninginnedag olarak adlandırılıyordu) (Kral Günü - Kraliçe Günü); sahne sanatları için Hollanda Festivali; Ağustos ayında yıllık Prinsengracht konseri (Prinsen kanalında klasik konser); 'Stille Omgang' (her Mart ayında düzenlenen sessiz bir Roma Katolik akşam alayı); Amsterdam Gay Pride; Esrar Kupası; ve Uitmarkt. Her yıl 27 Nisan'da düzenlenen Koningsdag'da yüz binlerce insan kent sakinleriyle birlikte kutlama yapmak üzere Amsterdam'a gelir. Tüm şehir, serbest pazardan ürün satın alan ya da çok sayıda müzik konserinden birini ziyaret eden insanlarla dolup taşar. ⓘ

Amsterdam Gay Pride 2013 Kanal Geçit Törenine katılan süslü teknelerden biri ⓘ

Her yıl düzenlenen Hollanda Festivali, Avrupa'nın dört bir yanından uluslararası sanatçıları ve ziyaretçileri çekmektedir. Amsterdam Gay Pride, her yıl Ağustos ayının ilk Cumartesi günü Amsterdam kanallarında teknelerle düzenlenen yerel bir LGBT geçit törenidir. Her yıl düzenlenen Uitmarkt, Ağustos ayının sonlarında kültürel sezonun başlangıcında düzenlenen üç günlük bir kültürel etkinliktir. Podia üzerinde performans sergileyen müzisyenler ve şairler gibi birçok farklı sanatçının ön gösterimlerini sunar. ⓘ

Spor

Amsterdam, Eredivisie futbol kulübü AFC Ajax'a ev sahipliği yapmaktadır. Johan Cruyff Arena stadyumu Ajax'ın evidir. Şehrin güney doğusunda, yeni Amsterdam Bijlmer ArenA tren istasyonunun yanında yer almaktadır. Ajax, 1996 yılında şimdiki yerine taşınmadan önce maçlarını şehrin doğu kesiminde bulunan ve artık yıkılmış olan De Meer Stadion'da ya da Olimpiyat Stadyumu'nda oynuyordu. 1928 yılında Amsterdam Yaz Olimpiyatlarına ev sahipliği yapmıştır. Bu etkinlik için inşa edilen Olimpiyat Stadyumu tamamen restore edilmiştir ve günümüzde Amsterdam Maratonu gibi kültürel ve sportif etkinlikler için kullanılmaktadır. 1920 yılında Amsterdam, Buiten IJ'deki etkinliklere ev sahipliği yaparak komşu Antwerp, Belçika'da düzenlenen Yaz Olimpiyatları için bazı yelken etkinliklerine ev sahipliği yapmaya yardımcı olmuştur. ⓘ

AFC Ajax oyuncusu Johan Cruyff, 1967 ⓘ

Şehirde Amsterdam'dan Zaandam'a uzanan 16 kilometrelik (10 mil) bir yarış olan Dam to Dam Run'ın yanı sıra Amsterdam Maratonu da düzenlenmektedir. Buz hokeyi takımı Amstel Tijgers, Jaap Eden buz pistinde oynamaktadır. Takım Hollanda buz hokeyi premier liginde mücadele etmektedir. Bu buz pistinin 400 metrelik kulvarında sürat pateni şampiyonaları düzenlenmiştir. ⓘ

Amsterdam'da iki Amerikan futbolu takımı bulunmaktadır: Amsterdam Crusaders ve Amsterdam Panthers. Amsterdam Pirates beyzbol takımı Hollanda Major Ligi'nde mücadele etmektedir. Üç çim hokeyi takımı vardır: Amsterdam, Pinoké ve Hurley, maçlarını yakındaki Amstelveen kentindeki Wagener Stadyumu çevresinde oynamaktadır. MyGuide Amsterdam basketbol takımı Hollanda birinci liginde mücadele etmekte ve maçlarını Sporthallen Zuid'de oynamaktadır. ⓘ

Amsterdam'da, RTC (Rugby Talenten Centrum veya Rugby Yetenek Merkezi) ve Ulusal Rugby stadyumu gibi spor eğitim sınıflarına da ev sahipliği yapan bir rugby kulübü bulunmaktadır. ⓘ

1999 yılından bu yana Amsterdam şehri, Amsterdam Spor Ödülleri'nde en iyi sporcuları ve kadınları onurlandırmaktadır. Boksör Raymond Joval ve çim hokeyi orta saha oyuncusu Carole Thate 1999 yılında bu ödülleri alan ilk sporcular olmuştur. ⓘ

Amsterdam 1991 yılında Dünya Gymnaestrada'ya ev sahipliği yapmıştır ve 2023 yılında da ev sahipliği yapacaktır. ⓘ

Politika

Femke Halsema 2018 yılından bu yana Amsterdam Belediye Başkanlığı görevini yürütmektedir.

Amsterdam şehri, Hollanda Belediyeler Yasası kapsamında bir belediyedir. Doğrudan seçilen bir belediye meclisi, bir belediye yürütme kurulu ve bir belediye başkanı tarafından yönetilmektedir. 1981 yılından bu yana Amsterdam Belediyesi kademeli olarak stadsdelen veya 'ilçe' olarak adlandırılan yarı özerk ilçelere bölünmüştür. Zaman içinde toplam 15 ilçe oluşturulmuştur. Mayıs 2010'da, büyük bir reform kapsamında, Amsterdam ilçelerinin sayısı sekize indirilmiştir: Kanal kuşağı da dahil olmak üzere şehir merkezini kapsayan Amsterdam-Centrum, IJ gölünün kuzeyindeki mahallelerden oluşan Amsterdam-Noord, doğuda Amsterdam-Oost, güneyde Amsterdam-Zuid, batıda Amsterdam-West, uzak batıda Amsterdam Nieuw-West, güneydoğuda Amsterdam Zuidoost ve Amsterdam Limanı bölgesini kapsayan Westpoort. ⓘ

Şehir yönetimi

Tüm Hollanda belediyelerinde olduğu gibi Amsterdam da doğrudan seçilen bir belediye meclisi, bir belediye yürütme kurulu ve hükümet tarafından atanan bir belediye başkanı (burgemeester) tarafından yönetilmektedir. Belediye başkanı belediye yürütme kurulunun bir üyesidir, ancak kamu düzeninin sağlanmasında bireysel sorumlulukları da vardır. 27 Haziran 2018 tarihinde Femke Halsema (1998-2011 yılları arasında GroenLinks Temsilciler Meclisi eski üyesi), Amsterdam belediye meclisi tarafından aday gösterildikten sonra Kuzey Hollanda Kraliyet Komiseri tarafından altı yıllık bir dönem için Amsterdam'ın ilk kadın belediye başkanı olarak atanmış ve 12 Temmuz 2018 tarihinde altı yıllık görev süresine başlamıştır. Eberhard van der Laan (İşçi Partisi) 2010 yılından Ekim 2017'deki ölümüne kadar Amsterdam Belediye Başkanı olarak görev yapmıştır. 2014 belediye meclisi seçimlerinden sonra D66, VVD ve SP'den oluşan bir iktidar çoğunluğu kuruldu - İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana İşçi Partisi'nin yer almadığı ilk koalisyon. Belediye Başkanı'nın yanı sıra, belediye yönetim kurulu belediye meclisi tarafından atanan sekiz wethouder'den ('belediye meclis üyesi') oluşmaktadır: dört D66 belediye meclis üyesi, iki VVD belediye meclis üyesi ve iki SP belediye meclis üyesi. ⓘ

18 Eylül 2017 tarihinde Eberhard van der Laan tarafından Amsterdam vatandaşlarına gönderilen açık mektupta, Kajsa Ollongren'in sağlık durumu nedeniyle Amsterdam Belediye Başkanlığı görevini vekaleten yürüteceği duyurulmuştur. Ollongren'in yerine 26 Ekim 2017'de Eric van der Burg ve 4 Aralık 2017'de Jozias van Aartsen Belediye Başkan Vekili olarak görevlendirildi. ⓘ

Amsterdam'ın İlçeleri ⓘ

Diğer Hollanda belediyelerinin aksine Amsterdam, stadsdelen ya da 'district' olarak adlandırılan sekiz ilçeye ve Weesp kentsel alanına bölünmüştür. 1980'lerde yerel yönetişimi geliştirmek için kademeli olarak uygulanan bir sistemdir. İlçeler, daha önce merkezi şehir tarafından yürütülen birçok faaliyetten sorumludur. 2010 yılında Amsterdam ilçelerinin sayısı on beşe ulaşmıştır. Bunlardan on dördünün halk oylamasıyla seçilen kendi bölge konseyi (deelraad) vardı. On beşinci Westpoort, Amsterdam limanını kapsar ve çok az sakini vardır. Bu nedenle merkezi belediye meclisi tarafından yönetiliyordu. ⓘ

İlçe sistemi altında, merkezi belediye yetkililerinin yetki alanında olan büyük altyapı projeleri gibi tüm şehri ilgilendiren konular haricinde, belediye kararları ilçe düzeyinde alınmaktadır. 2010 yılında ilçe sistemi yeniden yapılandırılmış ve birçok küçük ilçe daha büyük ilçelerle birleştirilmiştir. 2014 yılında, Hollanda Belediyeler Yasası'nda yapılan bir reform kapsamında, Amsterdam ilçeleri özerk statülerinin çoğunu kaybetmiş ve ilçe konseyleri kaldırılmıştır. ⓘ

Amsterdam Belediye Meclisi, ilçe meclislerini daha küçük, ancak yine de doğrudan seçilen ilçe komiteleri (bestuurscommissies) ile değiştirerek ilçe sistemini sürdürmek için oy kullandı. Bir belediye yönetmeliği uyarınca, yeni ilçe komitelerine merkezi belediye konseyi tarafından düzenleme ve yürütme yetkilerinin devredilmesi yoluyla sorumluluklar verildi. ⓘ

Amsterdam belediye binası ve opera binasının bulunduğu Blauwbrug'un (mavi köprü) arkasındaki Stopera'nın (solda) ve Amstel Nehri üzerindeki Hermitage Müzesi'nin (sağda) görünümü ⓘ

Büyükşehir bölgesi

Amsterdam Polis Merkezi ⓘ

"Amsterdam" genellikle Amsterdam belediyesini ifade etmek için kullanılır. Halk arasında, Durgerdam kasabası gibi belediye içindeki bazı bölgeler Amsterdam'ın bir parçası olarak kabul edilmeyebilir. ⓘ

Hollanda İstatistikleri Amsterdam için üç farklı tanım daha kullanmaktadır: metropolitan yığılma Amsterdam (Grootstedelijke Agglomeratie Amsterdam, Grootstedelijk Gebied Amsterdam ile karıştırılmamalıdır, Groot Amsterdam'ın eşanlamlısıdır), Büyük Amsterdam (Groot Amsterdam, bir COROP bölgesi) ve kentsel bölge Amsterdam (Stadsgewest Amsterdam). Amsterdam Araştırma ve İstatistik Departmanı, Stadsregio Amsterdam ('Amsterdam Şehir Bölgesi') adında dördüncü bir şehir bölgesi kullanmaktadır. Bu şehir bölgesi Büyük Amsterdam'a benzer ancak Zaanstad ve Wormerland belediyelerini de içerir. Graft-De Rijp hariçtir. ⓘ

Bu alanların en küçüğü 2013 yılında 802.938 nüfusa sahip olan Amsterdam belediyesidir. Metropolün nüfusu 2013 yılında 1.096.042'dir. Amsterdam belediyesinin yanı sıra sadece Zaanstad, Wormerland, Oostzaan, Diemen ve Amstelveen belediyelerini içermektedir. Büyük Amsterdam 15 belediyeyi kapsamaktadır ve 2013 yılında 1.293.208 nüfusa sahiptir. Alan olarak çok daha büyük olmasına rağmen, bu bölgenin nüfusu sadece biraz daha büyüktür, çünkü tanım nispeten kalabalık Zaanstad belediyesini hariç tutmaktadır. Nüfusa göre en büyük alan olan Amsterdam Metropoliten Alanı (Hollandaca: Metropoolregio Amsterdam) 2,33 milyon nüfusa sahiptir. Bu bölge örneğin Zaanstad, Wormerland, Muiden, Abcoude, Haarlem, Almere ve Lelystad'ı kapsamakta ancak Graft-De Rijp'i içermemektedir. Amsterdam, toplam nüfusu 6,659,300 olan Randstad metropolitan alanının bir parçasıdır. ⓘ

Bu çeşitli metropolitan alan konfigürasyonlarından sadece Stadsregio Amsterdam (Amsterdam Şehir Bölgesi) resmi bir hükümet statüsüne sahiptir. Sorumlulukları arasında bölgesel mekânsal planlama ve büyükşehir toplu taşıma imtiyazları bulunmaktadır. ⓘ

Ulusal başkent

Kral Willem-Alexander, Prenses Beatrix ve Kraliçe Máxima, Willem-Alexanders'ın 2013 yılındaki göreve başlama töreni sırasında Amsterdam Kraliyet Sarayı'ndan Amsterdamlıları selamlıyor ⓘ

Hollanda Anayasası uyarınca Amsterdam Hollanda'nın başkentidir. 1983 anayasa revizyonundan bu yana anayasanın 2. bölüm 32. maddesinde "Amsterdam" ve "başkent" ifadeleri yer almaktadır: Kralın yemin ederek onaylanması ve taç giyme töreni "başkent Amsterdam'da" ("de hoofdstad Amsterdam") gerçekleşir. Anayasanın önceki versiyonlarında sadece "Amsterdam şehrinden" ("de stad Amsterdam") bahsediliyordu. Bu nedenle, kraliyet takdisi için Hollanda Genel Devletleri (Hollanda Parlamentosu) Amsterdam'da törensel bir ortak oturum için toplanır. Tören geleneksel olarak Dam Meydanı'ndaki Nieuwe Kerk'te, eski hükümdarın yakındaki Amsterdam Kraliyet Sarayı'nda tahttan çekilme belgesini imzalamasından hemen sonra gerçekleşir. Ancak normalde Parlamento, tarihsel olarak Hollanda hükümetinin, Hollanda monarşisinin ve Hollanda yüksek mahkemesinin merkezi olan Lahey'de oturur. Yabancı elçilikler de Lahey'de bulunmaktadır. ⓘ

Semboller

Amsterdam'ın arması birkaç tarihi unsurdan oluşmaktadır. İlk olarak ve merkezde, şehrin kalkanında dikey bir şerit halinde hizalanmış üç Aziz Andrew haçı bulunmaktadır (Amsterdam'ın koruyucu azizi Aziz Nicholas olmasına rağmen). Bu Aziz Andrew haçları komşu şehirler Amstelveen ve Ouder-Amstel'in şehir kalkanlarında da bulunmaktadır. Armanın bu kısmı, şehir yönetimi tarafından dalgalandırılan Amsterdam bayrağının temelini oluşturur, aynı zamanda Amsterdam'da kayıtlı gemiler için sivil sancak olarak da kullanılır. İkincisi Avusturya İmparatorluk Tacıdır. I. Maximilian, 1489'da hizmet ve kredilere duyduğu minnettarlıktan dolayı Amsterdam'a armasını kralın tacıyla süsleme hakkı verdi. Daha sonra 1508'de Kutsal Roma İmparatoru olarak taç giydiğinde bu taç Maximilian'ın imparatorluk tacı ile değiştirildi. XVII. yüzyılın ilk yıllarında Amsterdam'ın armasındaki Maximilian'ın tacı tekrar değiştirilmiş, bu kez İmparator Rudolph II'nin tacı Avusturya İmparatorluk Tacı olmuştur. Aslanlar, şehir ve vilayetin Yedi Birleşik Hollanda Cumhuriyeti'nin bir parçası haline geldiği 16. yüzyılın sonlarından kalmadır. Son olarak şehrin resmi sloganı: Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig ("Kahraman, Kararlı, Merhametli"), 1947 yılında Kraliçe Wilhelmina tarafından şehrin İkinci Dünya Savaşı sırasında gösterdiği cesaretin takdiri olarak şehre verilmiştir. ⓘ

Ulaşım

Metro, tramvay ve otobüs

Keizersgracht'tan geçen bir tramvay ⓘ

Amsterdam Metrosu, beş hattan oluşan karma bir metro ve yer üstü hızlı transit sistemidir. ⓘ

Şu anda on altı tramvay hattı ve beş metro hattı bulunmaktadır. Tümü, şehir içi otobüs ağını da işleten belediye toplu taşıma operatörü Gemeentelijk Vervoerbedrijf (GVB) tarafından işletilmektedir. ⓘ

GVB'nin dört ücretsiz feribotu yayaları ve bisikletlileri IJ gölü üzerinden Amsterdam-Noord ilçesine taşımakta, iki ücretli feribot ise liman boyunca doğu ve batı yönünde sefer yapmaktadır. Ayrıca özel olarak işletilen su taksileri, su otobüsü, tekne paylaşım işletmesi, elektrikli kiralık tekneler ve kanal gezileri de insanları Amsterdam'ın su yolları boyunca taşımaktadır. ⓘ

Bölgesel otobüsler ve bazı banliyö otobüsleri Connexxion ve EBS tarafından işletilmektedir. Uluslararası otobüs hizmetleri Amsterdam Amstel tren istasyonundan Eurolines, Amsterdam Sloterdijk tren istasyonundan IDBUS ve şehrin doğusundaki Zuiderzeeweg'den Megabus tarafından sağlanmaktadır. ⓘ

Amsterdam'ın merkezine ulaşımı kolaylaştırmak için şehirde, insanların arabalarını uygun bir fiyata park edebilecekleri ve çok sayıda toplu taşıma hattından birine aktarma yapabilecekleri çeşitli P+R Noktaları bulunmaktadır. ⓘ

Araba

Amsterdam'ın 1932 yılında Hollanda'nın otoyol sisteminin merkezi, bir nevi Sıfırıncı Kilometresi olması amaçlanmış, Bir'den Sekiz'e kadar numaralandırılan otoyolların şehirden çıkması planlanmıştır. İkinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesi ve önceliklerin değişmesi, orijinal plana göre Amsterdam'dan sadece A1, A2 ve A4 yollarının çıktığı mevcut duruma yol açtı. Rotterdam'a giden A3, Groene Hart'ı korumak amacıyla 1970 yılında iptal edilmiştir. Kuzeye Zaandam'a giden A8 yolu ve A10 Çevre Yolu 1968 ve 1974 yılları arasında açılmıştır. A1, A2, A4 ve A8'in yanı sıra A7 ve A6 gibi çeşitli otoyollar da çoğunlukla Amsterdam'a giden trafiği taşımaktadır. ⓘ

Şehri çevreleyen A10 çevre yolu Amsterdam'ı Hollanda ulusal otoyol ağına bağlamaktadır. A10 üzerindeki kavşaklar, araçların S101'den S118'e kadar numaralandırılmış 18 şehir yolundan birine aktarma yaparak şehre girmesini sağlar. Bu şehir yolları, kademeli ayrımı olmayan ve bazen merkezi bir rezervasyonu bulunmayan bölgesel yollardır. Çoğuna bisikletliler tarafından erişilebilir. S100 Centrumring, şehir merkezinin etrafını dolaşan daha küçük bir çevre yoludur. ⓘ

Şehir merkezinde araba kullanmak tavsiye edilmemektedir. Park ücretleri pahalıdır ve birçok cadde arabalara kapalıdır ya da tek yönlüdür. Yerel yönetim Autodelen ve Meerijden.nu gibi araba paylaşımı ve araba paylaşımı girişimlerine sponsorluk yapmaktadır. Yerel yönetim ayrıca şehirdeki park yerlerini kaldırmaya başlamış olup, 2025 yılına kadar 10.000 park yerini (yılda yaklaşık 1.500) kaldırmayı hedeflemektedir. ⓘ

Ulusal demiryolu

Amsterdam Centraal istasyonu, şehrin ana tren istasyonu ⓘ

Amsterdam'a Nederlandse Spoorwegen'in (Hollanda Demiryolları) on istasyonu hizmet vermektedir. Beş tanesi şehirlerarası duraktır: Sloterdijk, Zuid, Amstel, Bijlmer ArenA ve Amsterdam Centraal. Yerel hizmetler için istasyonlar şunlardır: Lelylaan, RAI, Holendrecht, Muiderpoort ve Science Park. Amsterdam Centraal aynı zamanda uluslararası bir tren istasyonudur. İstasyondan Avusturya, Belarus, Belçika, Çekya, Danimarka, Fransa, Almanya, Macaristan, Polonya, Rusya, İsviçre ve Birleşik Krallık gibi ülkelere düzenli seferler yapılmaktadır. Bu trenler arasında Nederlandse Spoorwegen (Amsterdam-Berlin), Eurostar (Amsterdam-Brüksel-Londra), Thalys (Amsterdam-Brüksel-Paris/Lille) ve Intercity-Express (Amsterdam-Köln-Frankfurt) uluslararası trenleri bulunmaktadır. ⓘ

Havaalanı

Amsterdam Schiphol Havalimanı, yolcu trafiği açısından Avrupa'nın en yoğun üçüncü havalimanıdır. ⓘ

Amsterdam Schiphol Havalimanı, Amsterdam Centraal istasyonuna trenle 20 dakikadan daha kısa bir mesafededir ve Thalys, Eurostar ve Intercity Brussel gibi yerel ve uluslararası şehirlerarası trenlerle hizmet vermektedir. Schiphol, Hollanda'nın en büyük, Avrupa'nın üçüncü ve yolcu sayısı bakımından dünyanın 14. en büyük havalimanıdır. Yılda 68 milyondan fazla yolcuya hizmet vermektedir ve KLM, Transavia, Martinair ve Arkefly olmak üzere dört havayolu şirketinin ana üssüdür. Schiphol, 2014 yılı itibariyle uluslararası yolcu sayısı bakımından dünyanın en işlek beşinci havalimanıdır. Bu havalimanı deniz seviyesinin 4 metre altındadır. Schiphol uluslararası alanda Amsterdam Schiphol Havalimanı olarak bilinse de aslında şehrin güneybatısındaki komşu Haarlemmermeer belediyesinde yer almaktadır. ⓘ

Bisiklet

Prinsengracht üzerindeki bir köprüden geçen bisikletli polis ⓘ

Amsterdam'da Bisikletli ⓘ

Dünyanın en bisiklet dostu büyük şehirlerinden biri olan Amsterdam, bisiklet yolları ve bisiklet park yerleri gibi bisikletçiler için iyi olanaklara ve kullanılabilecek çok sayıda güvenlikli bisiklet depolama garajına (fietsenstalling) sahip bir bisiklet kültürü merkezidir. ⓘ

Merkezi İstatistik Bürosu (CBS) tarafından yayınlanan en son rakamlara göre, 2015 yılında Amsterdam'daki 442.693 hane (850.000 sakin) birlikte 847.000 bisiklete sahipti - hane başına 1,91 bisiklet. Hırsızlık yaygındır - 2011 yılında Amsterdam'da yaklaşık 83.000 bisiklet çalınmıştır. Bisikletler, rahatlıkları, Amsterdam'ın küçüklüğü, 400 kilometrelik (249 mil) bisiklet yolları, düz arazisi ve otomobil kullanmanın zahmetli olması nedeniyle tüm sosyo-ekonomik gruplar tarafından kullanılmaktadır. ⓘ

Eğitim

Amsterdam Üniversitesi'ndeki Agnietenkapel Kapısı, 1632 yılında Athenaeum Illustre olarak kurulmuştur. ⓘ

Amsterdam'da iki üniversite bulunmaktadır: Amsterdam Üniversitesi (Universiteit van Amsterdam, UvA) ve Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Diğer yüksek öğrenim kurumları arasında bir sanat okulu - Gerrit Rietveld Academie, bir uygulamalı bilimler üniversitesi - Hogeschool van Amsterdam ve Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten bulunmaktadır. Amsterdam'daki Uluslararası Sosyal Tarih Enstitüsü, sosyal tarih ve özellikle de işçi hareketinin tarihiyle ilgili dünyanın en büyük belgesel ve araştırma kurumlarından biridir. Amsterdam'da 17. yüzyılın başlarında kurulan Hortus Botanicus, aralarında Orta ve Güney Amerika'daki tüm kahve kültürüne kaynaklık eden kahve bitkisinin de bulunduğu çok sayıda eski ve nadir örneğe ev sahipliği yapan dünyanın en eski botanik bahçelerinden biridir. ⓘ

Amsterdam'da 200'ün üzerinde ilkokul bulunmaktadır. Bu ilkokullardan bazıları, eğitimlerini çeşitli Montessori okulları gibi belirli pedagojik teorilere dayandırmaktadır. Amsterdam'daki en büyük Montessori lisesi Montessori Lyceum Amsterdam'dır. Ancak pek çok okul din temeline dayanmaktadır. Bu okullar öncelikle Roma Katolikliği ve çeşitli Protestan mezheplerine dayanmaktaydı, ancak Müslüman göçmenlerin akınıyla birlikte İslami okulların sayısında da bir artış olmuştur. Yahudi okulları Amsterdam'ın güney banliyölerinde bulunabilir. ⓘ

Amsterdam, Latince ve klasik Yunanca dahil klasik bir müfredatın öğretildiği Vossius Gymnasium, Barlaeus Gymnasium, St. Ignatius Gymnasium, Het 4e Gymnasium ve Cygnus Gymnasium olmak üzere beş bağımsız gramer okuluna (Hollandaca: gymnasia) sahip olmasıyla tanınmaktadır. Yakın zamana kadar pek çok kişi tarafından anakronik ve elitist bir kavram olarak görülüp kısa süre içinde yok olacağına inanılan gymnasiumlar, son zamanlarda yeniden canlanmış ve yukarıda bahsi geçen üç okulun da katıldığı dördüncü ve beşinci bir gramer okulunun kurulmasına yol açmıştır. Amsterdam'daki çoğu ortaokul aynı okulda farklı seviyelerde eğitim vermektedir. Şehirde ayrıca sanat ve tasarımdan siyaset ve ekonomiye kadar uzanan ve çoğunlukla diğer ülkelerden gelen öğrenciler için de mevcut olan çeşitli kolejler bulunmaktadır. ⓘ

Amsterdam'daki yabancı uyruklu öğrencilere yönelik okullar arasında Amsterdam International Community School, British School of Amsterdam, Albert Einstein International School Amsterdam, Lycée Vincent van Gogh La Haye-Amsterdam ilköğretim kampüsü (Fransız okulu), International School of Amsterdam ve Japanese School of Amsterdam bulunmaktadır. ⓘ

Kentin en büyük üniversitesi olan Amsterdam Üniversitesi 1632 yılında kurulmuş olup, Avrupa'nın değerli araştırma üniversitelerinden biridir. Amsterdam Özgür Üniversitesi ise 1880 yılında, sonradan başbakan olacak Abraham Kuyper'ce, tutucu-Protestan (Kalvinci) yapıda kurulmuş olup, adını devlet ile kilise kurumlarından bağımsız olmasından alır. ⓘ

Amsterdam'da üçüncü bir üniversite kurma çalışmaları başlamıştır. Kent ekonomisine daha da canlılık getirmesi, kenti uygulamalı bilimler konusunda yabancı kuruluşların yatırımları için daha da çekici yapması beklenen bu üniversitenin teknik bir üniversite olması düşünülmektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nin önemli üniversiteleri (MIT, Duke,Kolombiya ile Stanford) bu yeni üniversitenin kurulumunda yer almak istediklerini belirtmişlerdir. ⓘ

Medya

Amsterdam ulusal ve uluslararası medya için önemli bir merkezdir. Yerel gazeteler arasında ulusal günlük gazete Het Parool; Hollanda'nın en büyük günlük gazetesi De Telegraaf; günlük gazeteler Trouw, de Volkskrant ve NRC; haftalık gazete De Groene Amsterdammer; ücretsiz gazeteler Metro ve The Holland Times (İngilizce basılmaktadır) bulunmaktadır. ⓘ

Amsterdam, SBS 6, Net 5 ve Veronica TV istasyonlarından oluşan ikinci en büyük Hollanda ticari TV grubu SBS Broadcasting Group'a ev sahipliği yapmaktadır. Ancak Amsterdam 'Hollanda'nın medya şehri' olarak kabul edilmemektedir. Amsterdam'ın 30 kilometre (19 mil) güneydoğusundaki Hilversum kasabası bu gayri resmi unvanla taçlandırılmıştır. Hilversum, Hollanda'da radyo ve televizyon yayıncılığının başlıca merkezidir. Ayrıca 1920'lerden bu yana kısa dalga radyo aracılığıyla dünya çapında dinlenen Hollanda Radyosu da burada bulunmaktadır. Hilversum, ulusal yayın yapım şirketi NOS'a ait geniş bir ses ve televizyon stüdyoları kompleksinin yanı sıra tüm Hollanda kamu yayın kuruluşlarının ve birçok ticari TV yapım şirketinin stüdyo ve ofislerine ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ

2012 yılında Far East Movement'ın 'Live My Life' adlı müzik videosu Amsterdam'ın çeşitli yerlerinde çekilmiştir. ⓘ

Ayrıca, James Bond'un Diamonds Are Forever, Ocean's Twelve, Girl with a Pearl Earring ve The Hitman's Bodyguard gibi birçok film Amsterdam'da çekilmiştir. Amsterdam ayrıca John Green'in The Fault in Our Stars adlı kitabında da yer almaktadır ve bu kitap kısmen Amsterdam'da geçen bir filme de dönüştürülmüştür. ⓘ

Konut

1960'ların sonlarından itibaren Amsterdam'daki birçok bina hem barınma hem de sosyal merkez olarak kullanılmak üzere işgal edilmiştir. OCCII, OT301, Paradiso ve Vrankrijk gibi bu squatların bir kısmı yasallaşmış ve tanınır hale gelmiştir. ⓘ

Kardeş şehirler

Amsterdam Şehri'nin şu yabancı şehirlerle resmi kardeş şehir bağlantıları vardır:

• Beira, Mozambik, Mozambik
• Managua, Nikaragua
• Cezayir (şehir), Cezayir
• Atina, Yunanistan
• Bogotá, Kolombiya
• Brasília, Brezilya
• Kiev, Ukrayna
• Manchester, Birleşik Krallık
• Pekin, Çin
• Saraybosna, Bosna-Hersek
• Montreal, Kanada
• Riga, Letonya
• Moskova, Rusya
• Lefkoşa, Kıbrıs Cumhuriyeti
• Recife, Brezilya
• Cakarta, Endonezya ⓘ

Manchester, Greater Manchester, Birleşik Krallık, 2007

Zapopan, Jalisco, Meksika, 2011 ⓘ

Mimari

Dans Eden Evler

Yakın zamana kadar Amsterdam'da yapılan binalar ahşap kazıklar üzerinde oluşturulan yapay temel üzerine inşa edilmekteydi. Su kanalları ve toprak zeminin gevşek olması nedeniyle temelde kaymaları tetikledi. Bu sebeple bu binalardan bazıları sağa-sola eğim kazanarak statiğini kaybetmeye başladı. Bu tip Amsterdam evleri gözle fark edilecek kadar eğim kazandığından ilginç bir görünüm oluşturmuş ve "'Dans eden evler'" olarak adlandırılmasına sebep olmuştur. Dans eden evlerden Dam Meydanı yakınlarında çok sayıda görebilirsiniz. ⓘ

Yüzen Evler

Amsterdam'daki Yüzen Evler ⓘ

Amsterdam'ın bir diğer ilginç mimari özelliği de su kanalları üzerinde bulunan evleridir. Konut fiyatlarının 1960'lardan sonra kademeli olarak artışının bir sonucu olarak bazı insanlar, sahibi oldukları tekneleri yaşam alanı haline getirerek kullanmaya başlamışlardır. Daha da ileri giderek iki teknenin üzerine bir prefabrik ev veya konteyner koyanlara bile rastlanıyor. Su kanallarında yaşayan insanların tasarladığı bu evlere Amsterdam'ın Yüzen Evleri deniyor. ⓘ

Turizm

Amsterdam, dünyada en çok ziyaret edilen 5. merkezdir. 2014 yılı verilerine göre Amsterdam yıllık 4,2 milyon turist ziyareti almaktadır. 17'si 5 yıldızlı olmak üzere 350 otel ile toplamda 45 bin yatak kapasitesi bulunmaktadır. ⓘ

Şehirde birçok müze bulunmaktadır. Bunların en önemlileri Rjiksmuseum ve Van Gogh Müzesi'dir. Bunların dışında, Amsterdams Historisch Museum, Rembrandthuis, Anne Frank Huis, Hermitage, Tropenmuseum, Verzetmuseum ve Stedelijk Museum'u sayılabilir. ⓘ

Genelevlerin olduğu "Kırmızı Işıklar" bölgesi ("Red Light District") ile daha çok tütünle karıştırılarak ya da karıştırılmadan içilen esrarın, Space Cake (esrarlı kurabiye) ve mantarların(magic mushroom) satıldığı "kahvehane"ler ("Coffeeshop") kente gelenlerin ilgisini çeken yerler arasındadır. ⓘ

Müzik

• Bimhuis
• Concertgebouw
• Muziekgebouw aan 't IJ ⓘ

Resimler

• 

  Kentin "Jordan" bölgesindeki kanallar

• 

  Rokin kanalı

• 

  Rembrandt'ın tablolarına konu olan Nieuwmarkt ("Yenipazar") alanındaki Waag adlı yapı

• 

  Amstel
  Frans Koppelaar

• 

  Kentin simgelerinden; yeldeğirmenleri

• 

  Amsterdam

• 

  Hollanda'nın başkenti Amsterdam'da bulunan bir kanal yolu. ⓘ

Amsterdam panoraması güneybatıya bakış ⓘ