Aikido
 Ayakta duran saldırgan (uke) ve oturan savunmacı (nage) ile "dört yönlü atış" (shihōnage) versiyonu | |
| Odaklanma | Kavrama ve yumuşaklık |
|---|---|
| Menşe ülke | Japonya |
| Yaratıcı | Morihei Ueshiba |
| Ünlü uygulayıcılar | Kisshomaru Ueshiba, Moriteru Ueshiba, Koichi Tohei, Christian Tissier, Morihiro Saito, Yoshimitsu Yamada, Mitsunari Kanai, Gozo Shioda, Mitsugi Saotome, Steven Seagal, Takashi Kushida, Kyoichi Inoue |
| Ata sanatları | Daitō-ryū Aiki-jūjutsu |
Aikido (Shinjitai: 合気道, Kyūjitai: 合氣道, aikidō, Japonca telaffuz: [aikiꜜdoː]), Iwama Ryu, Iwama Shin Shin Aiki Shuren Kai, Shodokan Aikido, Yoshinkan, Renshinkai, Aikikai ve Ki Aikido gibi birçok farklı stile ayrılan modern bir Japon dövüş sanatıdır. Aikido günümüzde yaklaşık 140 ülkede uygulanmaktadır. Başlangıçta Morihei Ueshiba tarafından dövüş çalışmaları, felsefe ve dini inançlarının bir sentezi olarak geliştirilmiştir. Ueshiba'nın amacı, uygulayıcıların kendilerini savunmak için kullanabilecekleri ve aynı zamanda saldırganları yaralanmalardan koruyabilecekleri bir sanat yaratmaktı. Aikido genellikle "(yaşam enerjisiyle) birleşme yolu" veya "uyumlu ruhun yolu" olarak çevrilir. Kurucusunun felsefesine göre, aikido pratiğinde birincil amaç şiddet veya saldırganlık geliştirmek yerine kendini aşmaktır. Morihei Ueshiba bu prensibi ifade etmek için "masakatsu agatsu katsuhayabi" (正勝吾勝勝速日, "gerçek zafer, kendine karşı nihai zafer, burada ve şimdi") ifadesini kullanmıştır. ⓘ
Aikido'nun temel prensipleri şunlardır: irimi (giriş), atemi, kokyu-ho (nefes kontrolü), sankaku-ho (üçgen prensibi) ve rakibin saldırı momentumunu yönlendiren tenkan (dönüş) hareketleri. Müfredatı, başta fırlatmalar ve eklem kilitleri olmak üzere çeşitli tekniklerden oluşur. Ayrıca bokken, tantō ve jō'yu kapsayan bir silah sistemi de içerir. ⓘ
Aikido esas olarak Daitō-ryū Aiki-jūjutsu savaş sanatından türemiştir, ancak 1920'lerin sonlarında, kısmen Ueshiba'nın Ōmoto-kyō dinine katılımı nedeniyle ondan ayrılmaya başlamıştır. Ueshiba'nın ilk öğrencilerinin belgeleri aiki-jūjutsu terimini taşır. ⓘ
Ueshiba'nın kıdemli öğrencileri, kısmen onunla ne zaman çalıştıklarına bağlı olarak aikidoya farklı yaklaşımlarda bulunmuşlardır. Bugün aikido, dünyanın her yerinde geniş yorum ve vurgu yelpazesine sahip bir dizi stilde bulunur. Bununla birlikte, hepsi Ueshiba tarafından formüle edilen teknikleri paylaşır ve çoğu saldırganın refahı için endişe duyar. ⓘ
Aikidō (Japonca: Japonca: 合気道) bir "modern Japon savaş sanatı" (Japonca: 現代武道 gendai budō) dır. ⓘ
Japonya'daki diğer savaş sanatları gibi aikido sadece kendini korumak için değil, aynı zamanda ruhsal gelişim için de bir öğretidir. ⓘ
Aikido adı üç kanjiden oluşmaktadır:
Bir bütün olarak da anlamı "yaşam gücüyle bütünleşme yolu"dur. Aikidonun felsefesi insanın kendi yaşam gücünü geliştirmekten ibarettir. Yaşam gücünü geliştirmek, ama kazanım ile veya yenilgi ile bağlanmamaktır. Aikido öğrencilerine aikidoka denir. Aikidonun savaş sanatı olarak ortaya çıkışı 1930-1960 yıllarına rastlar. Aikidonun kurucusu ve ilk hocası (bilindiği adıyla Ōsensei) Morihei Ueshiba (1883-1969)'dır. Teknik anlamda aikidonun temelinde yatan savaş sanatları daitō-ryū aiki-jūjutsu ve kenjutsudur. ⓘ
Aikido eğitimlerinde üç tip silahın eğitimi temeldir. Bunlar jo, bokken, tantodur. Aikido, belirli teorik ve pratik bilgileri içinde barındırır. Teorinin ve pratiğin iç içe geçtiği yer ise antrenman yeri, yani dojodur. ⓘ
Genelde aikido bir saldırı sanatı değil, bir savunma sanatı olarak anılır. Ancak bu yetersiz bir tanımlamadır. Aikido geleneksel Japon budosunun bir örneğidir. Budo, kelime anlamıyla mızrağı durdurmak anlamına gelirken içeriği savaşçının yolunu kapsar. Budo kelimesinin karşılığı olarak savaş sanatı (İngilizce: martial arts) kullanılabilir. Savaş sanatı, "budo"yu en yakın ifade eden kavram olabilir. Savunma ve saldırı kavramları, savaş sanatının stratejileridir. Savaşçı savunmayı, saldırıya karşı bir tepki olarak değil, bir strateji olarak kullanır ve bir stratejinin diğerine önceliği yoktur. Önemli olan doğru zamanda doğru stratejiyi kullanabilmektir. Aikido, bu stratejileri ve kullanımlarını öğretir. Aikido farkındalık, zamanlama ve tekniksel bütünlüğü içerir. Çalışan kişiye kazandırdıklarının en başında farkındalık ve duruma uyum sağlayıp ona uygun olan reaksiyonu verme yetisidir. ⓘ
Bununla birlikte Aikido modern ve geleneksel olarak ikiye ayrılmıştır. Modern aikido daha çok Avrupa'ya uygun hâle getirilmiş hâli olmakla birlikte geleneksel aikido (iwama ryu) hâlâ köklerini korumakta ve kaynağından ilk çıktığı gibi devam etmektedir. ⓘ
Etimoloji ve temel felsefe
"Aikido" kelimesi üç kanjiden oluşur:
- 合 - ai - uyum, birleştirici
- 気 - ki - enerji, ruh
- 道 - dō - yol, patika ⓘ
Aiki terimi Japon dilinde budō kapsamı dışında kolaylıkla yer almaz. Bu durum kelimenin birçok olası yorumuna yol açmıştır. ⓘ
合 (Ai) çoğunlukla bileşiklerde 'birleştirmek, bir araya getirmek, bir araya gelmek, buluşmak' anlamında kullanılır, örnekler 合同 (birleşik/birleştirilmiş), 合成 (bileşim), 結合 (birleşmek/birleştirmek/bir araya gelmek), 連合 (birlik/ittifak/ortaklık), 統合 (birleştirmek/birleştirmek) ve 合意 (karşılıklı anlaşma). Karşılıklılık fikri, 知り合う (birbirini tanımak), 話し合い (konuşma/tartışma/müzakere) ve 待ち合わせる (randevu ile buluşma) vardır. ⓘ
気 (ki) genellikle X気がする ('X'i hissediyorum', düşünme açısından ama daha az bilişsel muhakeme ile) ve 気持ち (hissetme/duyma) gibi bir duygu veya duygusal eylemi tanımlamak için kullanılır; 電気 (elektrik) ve 磁気 (manyetizma) sözcüklerinde olduğu gibi enerji ya da güç anlamında kullanılır; 気質 (ruh/öz/huy) sözcüğünde olduğu gibi insanların ya da nesnelerin niteliklerini ya da yönlerini de ifade edebilir. Karakterlerin etiyolojik geçmişi, Geleneksel Çin tıbbı ve akupunkturda yaygın olarak kullanılan çok daha eski Çince qi (氣) karakterine kadar izlenebilir. ⓘ
Aikido'daki dō terimi judo ve kendo gibi diğer birçok Japon dövüş sanatında ve Japon kaligrafisi (shodō), çiçek düzenleme (kadō) ve çay seremonisi (chadō veya sadō) gibi çeşitli dövüş dışı sanatlarda bulunur. ⓘ
Bu nedenle, aikido tamamen edebi bir yorumla "Güçleri birleştirme yolu" veya "Enerjiyi birleştirme yolu "dur; burada aiki terimi, saldırganın hareketlerini en az çabayla kontrol etmek amacıyla onun hareketlerine uyum sağlama şeklindeki dövüş sanatları prensibini veya taktiğini ifade eder. Bir karşı teknik uygulamak için en uygun pozisyonu ve zamanlamayı bulmak amacıyla saldırganın ritmini ve niyetini anlayarak aiki uygulanır. ⓘ
Tarihçe
Aikido, bazı aikido uygulayıcıları tarafından Ōsensei (Büyük Öğretmen) olarak anılan Morihei Ueshiba (植芝 盛平) (1883-1969) tarafından yaratılmıştır. Aikido terimi 20. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Ueshiba aikidoyu sadece dövüş eğitiminin bir sentezi olarak değil, aynı zamanda kişisel evrensel barış ve uzlaşma felsefesinin bir ifadesi olarak tasarlamıştır. Ueshiba'nın yaşamı boyunca ve bugün de devam eden aikido, Ueshiba'nın çalıştığı aiki'den dünyanın dört bir yanındaki dövüş sanatçıları tarafından çeşitli ifadelere dönüşmüştür. ⓘ
İlk gelişim
Ueshiba aikidoyu esas olarak 1920'lerin sonlarından 1930'lara kadar eğitimini aldığı eski savaş sanatlarının sentezi yoluyla geliştirmiştir. Aikidonun türediği temel savaş sanatı Daitō-ryū Aiki-jūjutsu'dur ve Ueshiba bu sanatı yeniden canlandıran Takeda Sōkaku ile doğrudan çalışmıştır. Ayrıca Ueshiba'nın 1901 yılında Tokyo'da Tozawa Tokusaburō ile Tenjin Shin'yō-ryū, 1903-1908 yılları arasında Sakai'de Nakai Masakatsu ile Gotōha Yagyū Shingan-ryū ve 1911 yılında Tanabe'de Kiyoichi Takagi (高木 喜代市) (1894-1972) ile judo çalıştığı bilinmektedir. ⓘ
Daitō-ryū sanatı aikido üzerindeki birincil teknik etkidir. Ueshiba, boş elle fırlatma ve eklem kilitleme tekniklerinin yanı sıra, mızrak (yari), kısa sopa (jō) ve muhtemelen süngü (銃剣, jūken) gibi silahlarla yapılan eğitim hareketlerini de dahil etmiştir. Aikido ayrıca teknik yapısının çoğunu kılıç ustalığı sanatından (kenjutsu) alır. ⓘ
Ueshiba 1912'de Hokkaidō'ya taşındı ve 1915'te Takeda Sokaku altında çalışmaya başladı; Daitō-ryū ile resmi ilişkisi 1937'ye kadar devam etti. Ancak, bu dönemin ikinci yarısında Ueshiba kendisini Takeda ve Daitō-ryū'dan uzaklaştırmaya başlamıştı. O zamanlar Ueshiba kendi dövüş sanatını "Aiki Budō" olarak adlandırıyordu. Ueshiba'nın "aikido" adını tam olarak ne zaman kullanmaya başladığı belli değildir, ancak 1942'de Büyük Japonya Savaş Erdemi Derneği (Dai Nippon Butoku Kai) Japon savaş sanatlarının hükümet sponsorluğunda yeniden düzenlenmesi ve merkezileştirilmesi ile uğraşırken sanatın resmi adı haline gelmiştir. ⓘ
Dini etkiler
Ueshiba 1919'da Hokkaidō'dan ayrıldıktan sonra Ayabe'de Ōmoto-kyō dininin (bir neo-Shinto hareketi) ruhani lideri Onisaburo Deguchi ile tanıştı ve ondan derinden etkilendi. Ōmoto-kyō'nun temel özelliklerinden biri, kişinin yaşamı boyunca ütopyaya ulaşmasına yaptığı vurgudur. Bu fikir, Ueshiba'nın özellikle başkalarına zarar vermek isteyenlere sevgi ve şefkat gösterme şeklindeki dövüş sanatları felsefesi üzerinde büyük bir etkiye sahip olmuştur. Aikido bu felsefeyi, kişinin bir saldırıya maruz kalması ve onu zararsız bir şekilde yönlendirebilmesi için dövüş sanatlarında ustalaşmaya yaptığı vurguda gösterir. İdeal bir çözümde, sadece saldırıyı alan değil, saldıran da zarar görmez. ⓘ
Ruhani gelişimi üzerindeki etkisine ek olarak, Deguchi ile olan bağlantısı Ueshiba'nın bir dövüş sanatçısı olarak elit siyasi ve askeri çevrelere girmesini sağladı. Bu teşhirin bir sonucu olarak, yalnızca mali destek değil, aynı zamanda yetenekli öğrenciler de çekebildi. Bu öğrencilerden bazıları kendi aikido stillerini kuracaktı. ⓘ
Uluslararası yayılma
Aikido ilk kez 1951 yılında Minoru Mochizuki tarafından Fransa'ya yapılan bir ziyaretle dünyaya tanıtıldı ve burada judo öğrencilerine aikido tekniklerini gösterdi. Onu 1952 yılında Aikikai Hombu'nun resmi temsilcisi olarak gelen ve yedi yıl boyunca Fransa'da kalan Tadashi Abe izledi. Kenji Tomiki 1953 yılında çeşitli dövüş sanatlarından oluşan bir heyetle Amerika Birleşik Devletleri'nin 15 kıta eyaletini gezdi. Aynı yılın sonlarına doğru Koichi Tohei, Aikikai Hombu tarafından bir yıllığına Hawaii'ye gönderildi ve burada birkaç dōjō kurdu. Bu geziyi daha sonraki birkaç ziyaret izledi ve aikidonun Amerika Birleşik Devletleri'ne resmi olarak tanıtıldığı kabul edilir. Bunu 1955 yılında Birleşik Krallık, 1964 yılında Hiroshi Tada tarafından İtalya ve 1965 yılında Katsuaki Asai tarafından Almanya izlemiştir. Morihei Ueshiba tarafından "Avrupa ve Afrika Resmi Delegesi" olarak atanan Masamichi Noro, Eylül 1961'de Fransa'ya geldi. Seiichi Sugano 1965 yılında aikidoyu Avustralya'ya tanıtmakla görevlendirildi. Bugün dünyanın her yerinde aikido dōjōları bulunmaktadır. ⓘ
Bağımsız organizasyonların çoğalması
En büyük aikido organizasyonu, Ueshiba ailesinin kontrolü altında olan Aikikai Vakfı'dır. Ancak aikido, çoğu Morihei Ueshiba'nın başlıca öğrencileri tarafından oluşturulan birçok stile dönüşmüştür. ⓘ
Ortaya çıkan ilk bağımsız stiller 1931 yılında Minoru Mochizuki tarafından başlatılan Yoseikan Aikido, 1955 yılında Gozo Shioda tarafından kurulan Yoshinkan Aikido ve 1967 yılında Kenji Tomiki tarafından kurulan Shodokan Aikido'dur. Bu stillerin ortaya çıkışı Ueshiba'nın ölümünden öncesine dayanır ve resmileştiklerinde büyük bir kargaşaya yol açmamışlardır. Ancak Shodokan Aikido, bazılarının aikidonun ruhuna aykırı olduğunu düşündüğü benzersiz bir kurala dayalı yarışma getirdiği için tartışmalara neden olmuştur. ⓘ
Ueshiba'nın 1969'da ölümünden sonra iki büyük stil daha ortaya çıktı. Aikikai Hombu Dojo'nun baş eğitmeni Koichi Tohei'nin 1974'te ayrılmasıyla önemli tartışmalar ortaya çıktı. Tohei, o dönemde Aikikai Vakfı'nın başında bulunan kurucunun oğlu Kisshomaru Ueshiba ile yaşadığı bir anlaşmazlık sonucunda ayrılmıştır. Anlaşmazlık, ki gelişiminin düzenli aikido eğitimindeki uygun rolü üzerineydi. Tohei ayrıldıktan sonra, Shin Shin Toitsu Aikido adını verdiği kendi stilini ve onu yöneten Ki Topluluğu'nu (Ki no Kenkyūkai) kurdu. ⓘ
Ueshiba'nın Iwama, Ibaraki'deki emekliliğinden ve uzun süreli öğrencisi Morihiro Saito'nun öğretim metodolojisinden son bir büyük stil gelişti. Bu stil gayri resmi olarak "Iwama stili" olarak anılır ve bir noktada bazı takipçileri Iwama Ryu adını verdikleri gevşek bir okul ağı oluşturmuştur. Iwama stili uygulayıcıları Saito'nun 2002'deki ölümüne kadar Aikikai'nin bir parçası olarak kalsa da, Saito'nun takipçileri daha sonra iki gruba ayrıldı. Biri Aikikai'de kalırken diğeri 2004 yılında Saito'nun oğlu Hitohiro Saito'nun etrafında bağımsız Shinshin Aikishuren Kai'yi kurdu. ⓘ
Bugün, başlıca aikido stillerinin her biri ayrı bir yönetim organizasyonu tarafından yönetilmekte, Japonya'da kendi merkezlerine (本部道場, honbu dōjō) sahip olmakta ve dünya çapında öğretilmektedir. ⓘ
Ki
Ki çalışması aikidonun önemli bir bileşenidir. Bu terim özellikle fiziksel ya da zihinsel eğitimi ifade etmez, çünkü her ikisini de kapsar. Ki için kullanılan kanji, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Japon hükümetinin yazı reformlarına kadar eski haliyle 氣 olarak yazılmıştır ve şimdi daha yaygın olarak modern hali olan 気 şeklinde görülmektedir. Bu formda, Aikido Sanatında "Kaynak enerji" olarak da bilinen genki'nin (元氣) (Çince - yuán qì) doğum öncesi ve sonrası enerjilerini ifade eden sekiz yön kaldırılmıştır. ⓘ
Ki karakteri, "sağlık" (元気, genki) veya "utangaçlık" (内気, uchiki) gibi günlük Japonca terimlerde kullanılır. Ki'nin "ortam", "zihin", "ruh hali" veya "niyet ve eylem" gibi birçok anlamı vardır, ancak geleneksel dövüş sanatlarında ve tıpta genellikle daha genel terminolojisiyle "yaşam enerjisi" olarak anılır. "Sert stillerden" biri olarak kabul edilen Gozo Shioda'nın Yoshinkan Aikido'su büyük ölçüde Ueshiba'nın İkinci Dünya Savaşı öncesindeki öğretilerini takip eder ve ki'nin sırrının zamanlama ve tüm vücut gücünün tek bir noktaya uygulanmasında yattığını varsayar. Daha sonraki yıllarda, Ueshiba'nın aikidodaki ki uygulaması daha yumuşak, daha nazik bir hal almıştır. Bu kavram Takemusu Aiki olarak bilinir ve sonraki öğrencilerinin çoğu ki'yi bu bakış açısıyla öğretir. Koichi Tohei'nin Ki Topluluğu neredeyse sadece ki'nin deneysel (öznel de olsa) deneyiminin çalışılmasına odaklanır ve öğrencilerin aikido tekniklerindeki yeterliliği ve ki gelişimi ayrı ayrı sıralanır. ⓘ
Eğitim
Neredeyse tüm Japon dövüş sanatlarında olduğu gibi aikidoda da eğitimin hem fiziksel hem de zihinsel yönleri vardır. Aikidodaki fiziksel eğitim çok çeşitlidir, hem genel fiziksel uygunluk ve kondisyonu hem de özel teknikleri kapsar. Herhangi bir aikido müfredatının önemli bir kısmı atışlardan oluştuğu için, yeni başlayanlar güvenli bir şekilde nasıl düşeceklerini veya yuvarlanacaklarını öğrenirler. Saldırı için özel teknikler hem vuruşları hem de tutuşları içerir; savunma teknikleri ise atışlar ve iğnelerden oluşur. Temel teknikler öğrenildikten sonra, öğrenciler birden fazla rakibe karşı serbest stil savunma ve silahlarla teknikler üzerinde çalışırlar. ⓘ
Fitness
Aikido ile birlikte takip edilen fiziksel antrenman hedefleri arasında kontrollü rahatlama, kalça ve omuz gibi eklemlerin doğru hareketi, esneklik ve dayanıklılık yer alır, kuvvet antrenmanına daha az vurgu yapılır. Aikidoda itme veya uzanma hareketleri, çekme veya kasılma hareketlerinden çok daha yaygındır. Bu ayrım, aikido uygulayıcısı için genel fitness hedeflerine uygulanabilir. ⓘ
Aikidoda belirli kaslar veya kas grupları izole edilmez ve ton, kütle veya gücü geliştirmek için çalışılmaz. Aikido ile ilgili eğitim, yoga veya pilatese benzer şekilde koordineli tüm vücut hareketinin ve dengesinin kullanımını vurgular. Örneğin, birçok dōjō her derse ısınma egzersizleri (準備体操, junbi taisō) ile başlar, bu egzersizler esneme ve ukemi (düşme kırma) içerebilir. ⓘ
Uke ve tori'nin rolleri
Aikido eğitimi serbest stilden ziyade iki partnerin önceden düzenlenmiş formları (kata) uygulamasına dayanır. Temel kalıp, tekniği alan kişinin (uke) tekniği uygulayan kişiye karşı bir saldırı başlatmasıdır - tori (取り) veya shite (仕手) (aikido stiline bağlı olarak), nage (投げ) olarak da adlandırılır (bir fırlatma tekniği uygularken), bu saldırıyı bir aikido tekniği ile etkisiz hale getirir. ⓘ
Tekniğin her iki yarısı da, uke ve tori teknikleri, aikido eğitimi için gerekli kabul edilir. Her ikisi de aikidonun harmanlama ve adaptasyon prensipleri üzerinde çalışır. Tori, saldıran enerjiye uyum sağlamayı ve onu kontrol etmeyi öğrenirken, uke, tori'nin onları yerleştirdiği dezavantajlı, dengesiz pozisyonlarda sakin ve esnek olmayı öğrenir. Tekniğin bu "alımına" ukemi denir. Uke sürekli olarak dengesini yeniden kazanmaya ve zayıf noktalarını (örneğin açıkta kalan bir taraf) kapatmaya çalışırken, tori uke'yi dengesiz ve savunmasız tutmak için pozisyon ve zamanlamayı kullanır. Daha ileri seviye antrenmanlarda, uke bazen dengesini yeniden kazanmak ve tori'yi sıkıştırmak veya fırlatmak için tersine çevirme teknikleri (し返技, kaeshi-waza) uygular. ⓘ
Ukemi (受身) bir tekniği alma eylemini ifade eder. İyi bir ukemi, tekniğe, partnere ve yakın çevreye dikkat etmeyi içerir - aikido öğrenme sürecinin aktif bir parçası olarak kabul edilir. Düşme yöntemi de önemlidir ve uygulayıcının bir aikido tekniğini güvenli bir şekilde alması ve yaralanma riskini en aza indirmesi için bir yoldur. ⓘ
İlk saldırılar
Aikido teknikleri genellikle bir saldırıya karşı savunmadır, bu nedenle öğrenciler bir partnerle aikido uygulayabilmek için çeşitli saldırı türlerini öğrenmelidir. Her ne kadar saldırılar vuruş temelli sanatlarda olduğu kadar ayrıntılı çalışılmasa da, tekniğin doğru ve etkili bir şekilde uygulanması için niyetli saldırılara (güçlü bir vuruş veya hareketsiz bırakan bir tutuş gibi) ihtiyaç vardır. ⓘ
Aikido'nun birçok vuruşu (打ち, uchi) kılıç ya da kavranan başka bir nesnenin kesiklerine benzer, bu da kökenlerinin silahlı savaş tekniklerine dayandığını gösterir. Açıkça yumruk (tsuki) gibi görünen diğer teknikler, bıçak veya kılıçla yapılan itme hareketleri olarak uygulanır. Tekmeler genellikle üst düzey varyasyonlara ayrılmıştır; bunun nedenleri arasında tekmelerden düşmenin özellikle tehlikeli olması ve feodal Japonya'da yaygın olan dövüş türlerinde tekmelerin (özellikle yüksek tekmelerin) nadir olması sayılabilir. ⓘ
Bazı temel vuruşlar şunlardır:
- Kafanın önünden vuruş (正面打ち, shōmen'uchi) kafaya yapılan dikey bir bıçak darbesidir. Eğitimde genellikle güvenlik için alına ya da taç kısmına yöneltilir, ancak bu saldırının daha tehlikeli versiyonları burun köprüsünü ve maksiller sinüsü hedef alır.
- Başın yan tarafına vuruş (横面打ち, yokomen'uchi) başın veya boynun yan tarafına yapılan çapraz bir bıçak darbesidir.
- Göğüs darbesi (胸突き, mune-tsuki) gövdeye atılan bir yumruktur. Belirli hedefler arasında göğüs, karın ve solar pleksus bulunur, bazen "orta seviye itme" (中段突き, chūdan-tsuki) veya "doğrudan itme" (直突き, choku-tsuki) olarak adlandırılır.
- Yüze vuruş (顔面突き, ganmen-tsuki) yüze vurulan bir yumruktur ve bazen "üst seviye vuruş" (上段突き, jōdan-tsuki) olarak da adlandırılır. ⓘ
Özellikle yeni başlayanlar, hem daha güvenli oldukları için hem de bir tutuşun enerjisini ve kuvvet hareketinin yönünü hissetmek bir vuruşa göre daha kolay olduğu için genellikle tutuş tekniklerini uygularlar. Bazı tutuşlar tarihsel olarak bir silah çekmeye çalışırken tutulmaktan türetilmiştir, bunun üzerine bir teknik kendini kurtarmak ve savunmacıyı tutarken saldırganı hareketsiz hale getirmek veya vurmak için kullanılabilir. Aşağıda bazı temel tutuşlara örnekler verilmiştir:
- Tek elle yakalama (片手取り, katate-dori), bir el bir bileği kavradığında.
- Her iki elin bir bileği tutması (諸手取り, morote-dori); bazen "tek el çift el tutuşu" (片手両手取り, katateryōte-dori) olarak da adlandırılır
- Her iki el her iki bileği kavradığında her iki elle tutuş (両手取り, ryōte-dori); bazen "çift tek elle tutuş" (両片手取り, ryōkatate-dori) olarak da anılır.
- Omuz tutuşu (肩取り, kata-dori) bir omuz tutulduğunda.
- Her iki omuz tutulduğunda her iki omuz tutuşu (両肩取り, ryōkata-dori). Bazen omuz kapma yüz vuruşu (肩取り面打ち, kata-dori men-uchi) olarak bir baş üstü vuruşu ile birleştirilir.
- Göğüs tutuşu (胸取り, mune-dori veya muna-dori), yaka tutulduğunda; bazen "yaka tutuşu" (襟取り, eri-dori) olarak da adlandırılır. ⓘ
Temel teknikler
_et_Andr%C3%A9_Nocquet_disciple.jpg)
Aşağıda temel veya yaygın olarak uygulanan atış ve iğnelerin bir örneği verilmiştir. Bu tekniklerin çoğu Daitō-ryū Aiki-jūjutsu'dan türemiştir, ancak bazıları Morihei Ueshiba tarafından icat edilmiştir. Bazıları için kesin terminoloji kuruluşlar ve stiller arasında farklılık gösterebilir; aşağıda Aikikai Vakfı tarafından kullanılan terimler yer almaktadır. Listelenen ilk beş tekniğin isimlerine rağmen, bunların evrensel olarak sayısal sırayla öğretilmediğini unutmayın.
- Birinci teknik (一教 (教), ikkyō), bir el dirsekte ve bir el bileğin yanında kullanılarak uke'yi yere doğru kaldıran bir kontrol tekniğidir. Bu tutuş bilekteki ulnar sinire baskı uygular.
- İkinci teknik (二教, nikyō), kolu torklayan ve ağrılı sinir basıncı uygulayan pronasyonlu bir bilek kilididir. (ura versiyonunda addüktif bilek kilidi veya Z-kilidi vardır).
- Üçüncü teknik (三教, sankyō) kol, dirsek ve omuz boyunca yukarı doğru spiral gerilimi yönlendiren rotasyonel bir bilek kilididir.
- Dördüncü teknik (四教, yonkyō) ikkyō'ya benzer bir omuz kontrol tekniğidir, ancak her iki el ön kolu kavrar. Parmak eklemleri (avuç içi tarafından) ön kol kemiğinin periostuna karşı alıcının radyal sinirine uygulanır.
- Beşinci teknik (五教, gokyō) görsel olarak ikkyō'ya benzeyen, ancak bileğin ters tutulması, kolun ve omuzun medial rotasyonu ve dirseğe aşağı doğru baskı uygulanması ile uygulanan bir tekniktir. Bıçak ve diğer silahların alınmasında yaygındır.
- Dört yönlü atış (四方投げ, shihōnage), uke'nin elinin omuz eklemini kilitleyerek omuzdan geriye katlandığı bir atıştır.
- Önkol dönüşü (小手返し, kotegaeshi), ekstansör digitorumu geren bir supinasyon bilek kilidi atışıdır.
- Nefes atışı (呼吸投げ, kokyūnage) mekanik olarak ilgisiz çeşitli teknikler için gevşekçe kullanılan bir şemsiye terimdir; kokyūnage genellikle diğer teknikler gibi eklem kilitleri kullanmaz.
- Giren atış (入身投げ, iriminage), tori'nin uke tarafından işgal edilen alan boyunca hareket ettiği atışlar. Klasik formu yüzeysel olarak "clothesline" tekniğine benzer.
- Gök ve yer atışı (天地投げ, tenchinage), ryōte-dori ile başlayıp ileri doğru hareket ederek tori'nin bir elini aşağıya ("yer") ve diğerini yukarıya ("gök") doğru savurduğu ve uke'nin dengesini bozarak kolayca devrilmesini sağlayan bir atış.
- Kalça atışı (腰投げ, koshinage), kalça atışının aikido versiyonu; tori kalçasını uke'ninkinden daha aşağı indirir, sonra uke'yi ortaya çıkan dayanak noktası üzerinde çevirir.
- Onlu şekil atışı (十字投げ, jūjinage) veya onlu şekil dolanması (十字絡み, jūjigarami), kolları birbirine kilitleyen bir atış ("10" için kanji çapraz şekildedir: 十).
- Döner atış (回転投げ, kaitennage), tori'nin uke'nin kolunu omuz eklemini kilitleyene kadar geriye doğru süpürdüğü ve ardından fırlatmak için ileri doğru baskı uyguladığı bir atıştır. ⓘ
Uygulamalar
Aikido, tori'nin hareketini uke'nin hareketiyle harmanlamak için vücut hareketinden (tai sabaki) yararlanır. Örneğin, bir "giriş" (irimi) tekniği uke'ye doğru içe doğru hareketlerden oluşurken, bir "dönüş" (転換, tenkan) tekniği bir dönme hareketi kullanır. Ek olarak, bir "iç" (内, uchi) tekniği uke'nin önünde gerçekleşirken, bir "dış" (外, soto) tekniği uke'nin yanında gerçekleşir; bir "ön" (表, omote) tekniği uke'nin önüne doğru hareketle uygulanır ve bir "arka" (裏, ura) versiyonu uke'nin arkasına doğru hareketle uygulanır, genellikle bir dönüş veya pivot hareketi içerir. Son olarak, çoğu teknik oturur pozisyondayken (seiza) gerçekleştirilebilir. Hem uke hem de tori'nin ayakta olduğu tekniklere tachi-waza, her ikisinin de seiza'da başladığı tekniklere suwari-waza ve uke ayakta ve tori otururken yapılan tekniklere hanmi handachi (半身半立) denir. ⓘ
Bu birkaç temel teknikten çok sayıda olası uygulama vardır. Örneğin, ikkyō bir vuruşla ilerleyen bir rakibe (belki de gelen kuvveti yeniden yönlendirmek için ura tipi bir hareketle) veya zaten vurmuş ve şimdi mesafeyi yeniden kurmak için geri hareket eden bir rakibe (belki de bir omote-waza versiyonu) uygulanabilir. Belirli aikido kataları tipik olarak "saldırı-teknik(-değiştirici)" formülü ile ifade edilir; örneğin katate-dori ikkyō, uke bir bileğini tutarken uygulanan herhangi bir ikkyō tekniğini ifade eder. Bu, katate-dori ikkyō omote (bu tutuştan ileriye doğru hareket eden herhangi bir ikkyō tekniğine atıfta bulunarak) olarak da belirtilebilir. ⓘ
Atemi (当て身) bir aikido tekniği sırasında kullanılan vuruşlardır (veya çalımlardır). Bazıları atemiyi "hayati noktalara" yapılan ve kendi başlarına zarar vermeyi amaçlayan saldırılar olarak görür. Örneğin, Gozo Shioda bir çete liderini hızlıca yere sermek için bir kavgada atemi kullandığını anlatmıştır. Diğerleri ise atemiyi, özellikle de yüze yapılanları, diğer teknikleri mümkün kılmaya yönelik dikkat dağıtma yöntemleri olarak görür; bir vuruş, engellenmiş olsa bile, hedefi ürkütebilir ve konsantrasyonunu bozabilir. Buna ek olarak, hedef bir vuruştan kaçınmaya çalışırken (örneğin başını geriye atarak) dengesi bozulabilir ve bu da daha kolay bir atışa olanak sağlayabilir. Atemi ile ilgili birçok söz, bunları tekniğin önemli bir unsuru olarak gören Morihei Ueshiba'ya atfedilir. ⓘ
Silahlar
Aikido'da silah eğitimi geleneksel olarak kısa sopa (jō) (bu teknikler süngü veya Jūkendō kullanımına çok benzer), tahta kılıç (bokken) ve bıçağı (tantō) içerir. Bazı okullar silah alma ve/veya silah tutmanın öğretilebildiği ateşli silahları etkisiz hale getirme tekniklerini de içerir. Morihiro Saito'nun Iwama stili gibi bazı okullar, genellikle sırasıyla aiki-ken ve aiki-jō adı altında hem bokken hem de jō ile pratik yapmak için önemli zaman harcarlar. ⓘ
Kurucu, boş el tekniklerinin çoğunu geleneksel kılıç, mızrak ve süngü hareketlerinden geliştirmiştir. Sonuç olarak, silah sanatlarının uygulanması tekniklerin ve hareketlerin kökeni hakkında fikir verir ve mesafe, zamanlama, ayak hareketi, mevcudiyet ve kişinin eğitim partner(ler)i ile bağlantı kavramlarını güçlendirir. ⓘ
Çoklu saldırganlar ve randori
Aikido'nun bir özelliği, genellikle taninzudori veya taninzugake olarak adlandırılan çoklu saldırganlara karşı savunma eğitimidir. Randori (乱取) adı verilen çoklu saldırganlarla serbest stil çalışması çoğu müfredatın önemli bir parçasıdır ve üst düzey rütbeler için gereklidir. Randori, kişinin yapılandırılmamış bir ortamda sezgisel olarak teknikleri uygulama becerisini geliştirir. Öğrenciyi diğer saldırganlara göre nasıl yeniden konumlandırdıklarına bağlı olarak tekniklerin stratejik seçimi randori eğitiminde önemlidir. Örneğin bir ura tekniği, arkadan yaklaşan saldırganlarla yüzleşmek için dönerken mevcut saldırganı etkisiz hale getirmek için kullanılabilir. ⓘ
Shodokan Aikido'da randori, savunmacı ve saldırgan rolleri tanımlanmış birden fazla kişiyle değil, her iki katılımcının da istediği gibi saldırdığı, savunduğu ve karşı koyduğu iki kişi arasında yapılmasıyla farklılık gösterir. Bu açıdan judo randorisine benzemektedir. ⓘ
Yaralanmalar
Antrenman sırasında bir tekniği uygularken, partnerinin ukemi yeterliliğine uygun bir hız ve kuvvet uygulayarak uke'nin yaralanmasını önlemek tori'nin sorumluluğundadır. Yaralanmalar (özellikle eklemlerde) meydana geldiğinde, bunlar genellikle tori'nin uke'nin atış veya iğneyi karşılama becerisini yanlış değerlendirmesinin sonucudur. ⓘ
Dövüş sanatlarındaki yaralanmalar üzerine yapılan bir çalışma, yaralanmaların türünün bir sanattan diğerine önemli ölçüde değiştiğini göstermiştir. Yumuşak doku yaralanmaları aikidoda en sık rastlanan yaralanma türlerinden biridir, eklem zorlanmaları, el ve ayak parmaklarının incinmesi gibi. Senpai/kōhai hazing bağlamında agresif shihōnage'ın neden olduğu baş ve boyun yaralanmalarından kaynaklanan birkaç ölüm bildirilmiştir. ⓘ
Zihinsel eğitim
Aikido eğitimi fiziksel olduğu kadar zihinseldir de; tehlikeli durumların stresi altında bile zihni ve bedeni rahatlatma becerisini vurgular. Bu, uygulayıcının aikido tekniklerinin temelini oluşturan ve bir saldırının güvenle ve doğrudan karşılandığı 'gir ve karıştır' hareketlerini yapabilmesi için gereklidir. Morihei Ueshiba bir keresinde teknikleri tereddüt etmeden uygulayabilmek için "rakibin saldırısının %99'unu karşılamaya ve ölümle burun buruna gelmeye istekli olmak gerektiğini" söylemiştir. Sadece dövüş ustalığı ile değil, günlük yaşamın iyileştirilmesi ile de ilgilenen bir savaş sanatı olarak, bu zihinsel yön aikido uygulayıcıları için kilit öneme sahiptir. ⓘ
Üniformalar ve sıralama
| rütbe | kemer | renk | tip ⓘ |
|---|---|---|---|
| kyū |  |
beyaz | mudansha/yūkyūsha |
| dan |  |
siyah | yūdansha |
Aikido uygulayıcıları (Japonya dışında genellikle aikidōka olarak adlandırılır) genellikle resmi test prosedürleri uyarınca bir dizi "derece" (dan) ve ardından bir dizi "sınıf" (kyū) boyunca terfi ederek ilerlerler. Bazı aikido organizasyonları uygulayıcıların derecelerini ayırt etmek için kemer kullanırlar, bazıları çeşitli kemer renkleri kullansa da genellikle kyu ve dan derecelerini ayırt etmek için sadece beyaz ve siyah kemerler kullanılır. Sınav gereklilikleri değişiklik gösterir, bu nedenle bir organizasyondaki belirli bir rütbe, başka bir organizasyondaki rütbe ile karşılaştırılabilir veya değiştirilebilir değildir. Bazı dōjōlarda öğrencilerin dan rütbesi sınavına girebilmeleri için yaş şartı vardır. ⓘ
Aikido çalışmak için giyilen üniforma (aikidōgi) diğer modern dövüş sanatlarının çoğunda kullanılan eğitim üniformasına (keikogi) benzer; basit bir pantolon ve genellikle beyaz olan bir ceket. Hem kalın ("judo tarzı") hem de ince ("karate tarzı") pamuklu üstler kullanılır. Aikido'ya özgü, dirseğin hemen altına kadar uzanan daha kısa kollu üstler de mevcuttur. ⓘ
Çoğu aikido sisteminde hakama olarak bilinen (Naginatajutsu, kendo ve iaido'da da kullanılan) bir çift geniş pilili siyah veya indigo pantolon eklenir. Birçok okulda hakama giymek dan rütbesine sahip uygulayıcılar veya eğitmenler için ayrılmışken, diğerleri rütbeye bakılmaksızın tüm uygulayıcıların hakama giymesine izin verir. ⓘ
Aikido stilleri
Aikido stilleri, bütünsel doğası gereği amaçları bakımından çeşitlilik gösterir. Dışarıdan gözlemlendiğinde aikidoda görülen en yaygın farklılıklar antrenmanın yoğunluğu ve gerçekçiliği ile ilgilidir. Stanley Pranin, bazı eleştirilerin uke'nin zayıf saldırılarından kaynaklanabileceğini, tori'nin şartlı bir yanıt vermesine izin vererek, her iki partnerin de güvenli ve etkili bir uygulama için gerekli becerilerin yeterince gelişmemesine neden olduğunu gözlemlemiştir. ⓘ
Buna karşı koymak için, bazı stiller öğrencilerin zamanla daha az uyumlu olmalarına izin verir, ancak temel felsefelere uygun olarak, bu kendilerini ve eğitim partnerlerini koruyabilme yeterliliğini gösterdikten sonra olur. Shodokan Aikido bu sorunu rekabetçi bir formatta çalışarak ele alır. Bu tür uyarlamalar stiller arasında tartışılır, bazıları yöntemlerini değiştirmeye gerek olmadığını, çünkü ya eleştirilerin haksız olduğunu ya da kendilerini savunma veya savaş etkinliği için değil, manevi, fitness veya diğer nedenlerle eğitim aldıklarını savunurlar. ⓘ
Öğretilerin, niyetlerin ve aikido formlarının farklılığının ve çeşitliliğinin nedenleri, Ueshiba'nın 1942'den 1950'lerin ortalarına kadar Iwama'daki inzivasının sona ermesinden sonra, aikidonun ruhani ve felsefi yönlerini giderek daha fazla vurgulamasıyla eğitim odağının değişmesine bağlanabilir. Sonuç olarak, tori ile hayati noktalara vuruşlar, tori ile giriş (irimi) ve tekniklerin başlatılması, omote (ön taraf) ve ura (arka taraf) teknikleri arasındaki ayrım ve silah kullanımı vurgulanmamış veya uygulamadan kaldırılmıştır. ⓘ
Buna karşılık, bazı aikido stilleri Ueshiba tarafından vurgulanan ruhani uygulamalara daha az önem verir. Aikido Journal'dan Minoru Shibata'ya göre:
O-Sensei'nin aikidosu eskinin bir devamı ve uzantısı değildi ve geçmişteki dövüş ve felsefi kavramlarla belirgin bir süreksizliğe sahipti. ⓘ
Başka bir deyişle, aikidonun geleneksel jujutsu veya kenjutsu'daki köklerine odaklanan aikido uygulayıcılarının, bazı eleştirmenlerin uygulayıcıları teşvik ettiği gibi, Ueshiba'nın öğrettiklerinden uzaklaştıkları söylenir:
[Ueshiba'nın] ruhani ve evrensel gerçekliğe aşkınlığı, ortaya koyduğu paradigmanın temelleriydi. ⓘ
Aikido Doşu
| # | Görev Süresi | Resim | İsim | Hayatı | Doğum Yeri ⓘ |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1940-1969 | |
Morihei Ueshiba | 1883-1969 | Tanaba, Japonya
|
| 2 | 1969-1999 | Kisshomaru Ueshiba | 1921-1999 | Ayabe, Japonya
| |
| 3 | 1999-günümüz | Moriteru Ueshiba | d. 1951 | Tokyo, Japonya
|