Yangın
Yangın, büyük bir yangındır. Çatışmalar bazen insan hayatını, hayvan hayatını, sağlığı ve/veya mülkiyeti tehdit eder. Bir yangın kazara başlayabilir, doğal olarak (orman yangını) veya kasıtlı olarak (kundaklama) meydana gelebilir. Çok büyük bir yangın, yükselen ısınmış havanın merkezi sütununun yangına oksijen sağlayan güçlü içe doğru rüzgarlara neden olduğu bir ateş fırtınası üretebilir. Çatışmalar, yanıklardan kaynaklanan ölümler veya yaralanmalar, yapıların çökmesi ve kaçma girişimlerinden kaynaklanan travma ve duman soluma gibi kayıplara neden olabilir. ⓘ
Yangınla mücadele, bir yangını söndürme, can ve malı koruma ve hasar ve yaralanmayı en aza indirme uygulamasıdır. Yangın önlemenin amaçlarından biri de yangınları önlemektir. Bir yangın söndürüldüğünde, yangının nedenini belirlemek için genellikle bir yangın soruşturması yapılır. ⓘ
Yangın, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan yanma reaksiyonlarının neden olduğu doğal afettir. Yangınların oluştukları coğrafî alanda maddi hasarlara neden olmasından ziyade, orada yaşayan canlılar ve ekolojik denge üzerinde de büyük derece olumsuz etkileri vardır. ⓘ
Nedenleri ve türleri
Bir yangın sırasında hava ve yanma ürünlerinde önemli bir hareket meydana gelir. Sıcak gaz halindeki yanma ürünleri yukarı doğru hareket ederek daha yoğun soğuk havanın yanma bölgesine akmasına neden olur. Bazen bu akış o kadar yoğundur ki yangın büyüyerek bir ateş fırtınasına dönüşür. ⓘ
Bir binanın içinde gaz değişiminin yoğunluğu, duvar ve zeminlerdeki açıklıkların boyutuna ve konumuna, tavan yüksekliğine ve yanıcı malzemelerin miktarına ve özelliklerine bağlıdır. ⓘ
Türleri
- Endüstriyel yangınlar, 2009 Cataño petrol rafinerisi yangını gibi petrol rafinerilerindeki yangınları içerir.
- Ormanlarda ya da diğer vahşi alanlarda çıkan bir ya da birkaç yangın, yani orman yangınları, büyüyerek ya da birleşerek bir yangına dönüşebilir.
- Kentsel yangın, "doğal veya yapay engellerin ötesine yayılan büyük, yıkıcı bir yangın olarak tanımlanır; büyük parasal kayıplara yol açması beklenebilir ve ölümler içerebilir veya içermeyebilir. Bir kentsel yangın bir bloğun ötesine geçer ve bir şehrin tüm bölümlerini yok eder." Kayda değer örnekler arasında 1775'teki Büyük Tartu Yangını, 1827'deki Büyük Turku Yangını ve 1842'deki Büyük Hamburg Yangını sayılabilir. Cennet, Kaliforniya'da 2018 yılında çıkan Kamp Yangını 18.000 yapıyı yakmış ve 85 kişinin ölümüne neden olmuştur.
- Bazı gemilerde, kontrol altına alınamayan büyük bir yangın hızla bir gemi yangınına yol açabilir.
- Bir binanın alev alması yapı yangını olarak bilinir. ⓘ
Kayda değer örnekler
| Yer | Yıl | Conflagration | Notlar ⓘ |
|---|---|---|---|
| İskenderiye, Mısır | MÖ 48 | İskenderiye Kütüphanesi'nin yakılması | |
| Roma, Roma İmparatorluğu | 64 | Büyük Roma Yangını | Antik Roma'nın büyük bölümü yok edildi |
| Bremen, Bremen Başpiskoposluğu, Kutsal Roma İmparatorluğu | 1041 | Bremen Yangını | katedral de dahil olmak üzere eski şehrin çoğu yıkıldı |
| Lübeck, Holstein İlçesi, Kutsal Roma İmparatorluğu | 1157 | 1157 Lübeck Yangını | Şehrin yok edilmesi |
| Lübeck, Holstein İlçesi, Kutsal Roma İmparatorluğu | 1251 | 1251 Lübeck Yangını | Taşın yangına karşı güvenli bir yapı malzemesi olarak kullanılmasını tetikledi |
| Lübeck, Holstein İlçesi, Kutsal Roma İmparatorluğu | 1276 | 1276 Lübeck Yangını | Eski şehrin kuzey kısmı tahrip edildi. Tetiklenen yangın koruma sistemi. İkinci Dünya Savaşı bombardımanına kadar son yangın |
| Münih, Bavyera Dükalığı, Kutsal Roma İmparatorluğu | 1327 | Münih Yangını | Ca. Şehrin 1/3'ü yok edildi |
| Bern, İsviçre | 1405 | 1405 Bern Yangını | 600 ev yıkıldı, 100'den fazla kişi öldü |
| Moskova, Rusya Çarlığı | 1547 | 1547 Büyük Moskova Yangını | 2.700 ila 3.700 ölü; 80.000 kişi yerinden edildi |
| Moskova, Rusya Çarlığı | 1571 | 1571 Moskova Yangını | 10,000 ila 80,000 kayıp |
| Londra, İngiltere | 1613 | Globe Tiyatrosu'nun Yakılması | Gösteri sırasında top ateşi sazdan çatıyı tutuşturdu ve Tiyatro yandı |
| Aachen, Kutsal Roma İmparatorluğu | 1656 | Aachen Yangını | 4.664 ev yıkıldı, 17 kişi öldü |
| Edo, Japonya | 1657 | Meireki'nin Büyük Yangını | 30.000 ila 100.000 ölü, şehrin %60-70'i yıkıldı |
| Londra, İngiltere | 1666 | Büyük Londra Yangını | 13.200 ev ve 87 kilise yıkıldı |
| Rostock, Kutsal Roma İmparatorluğu | 1677 | 1677 Rostock Yangını | yaklaşık 700 ev yıkıldı. Hansa döneminin sonunda şehrin ekonomik düşüşünü hızlandırdı |
| Kopenhag, Danimarka | 1728 | 1728 Kopenhag Yangını | 1700 ev yıkıldı (şehrin %28'i), 15.000 kişi evsiz kaldı |
| Tartu, Estonya | 1775 | Tartu'nun büyük yangını | Şehrin üçte ikisi yok edildi |
| Kopenhag, Danimarka | 1795 | 1795 Kopenhag Yangını | 900 ev yıkıldı, 6.000 kişi evsiz kaldı |
| Kiev | 1811 | Büyük Podil yangını | 2.000'den fazla ev, 12 kilise ve 3 manastır yerle bir edildi, 30 kişi öldü |
| Moskova, Rus İmparatorluğu | 1812 | 1812 Moskova Yangını | Şehrin %75'inin yok olduğu tahmin ediliyor |
| Hamburg, Alman Konfederasyonu | 1842 | Büyük Hamburg Yangını | Şehir merkezinin %25'i yok edildi |
| Louis, Missouri, ABD | 1849 | Büyük St. Louis Yangını | 430 ev ve 23 gemi yok edildi, ancak sadece 3 kişi öldü |
| Santiago, Şili | 1863 | Ateş Bölüğü Kilisesi | 2,000 ila 3,000 ölüm |
| Brisbane, Queensland, Avustralya | 1864 | Brisbane Büyük Yangını | Dört şehir bloğundan fazlası yandı, 50'den fazla ev ve düzinelerce işyeri yerle bir oldu |
| Atlanta, Georgia, ABD | 1864 | Amerikan İç Savaşı sırasında Atlanta Seferi | Şehrin yaklaşık 11/12'si yandı: 4.000'den fazla ev, dükkan, mağaza, değirmen ve depo; sadece yaklaşık 450 bina hasardan kurtuldu |
| Portland, Maine, ABD | 1866 | 1866 Portland, Maine'deki büyük yangın | Yarımada/şehir merkezi bölgesinde 1800 yapı yıkıldı; 10.000 kişi yerinden edildi ve evsiz kaldı |
| Peshtigo, Wisconsin, ABD | 1871 | Peshtigo Yangın | ABD tarihinde tek bir yangın olayında en fazla ölümle sonuçlanmıştır (1500-2500) |
| Chicago, Illinois, ABD | 1871 | Büyük Chicago Yangını | 200 ila 300 ölü; 17.000 bina yıkıldı |
| Boston, Massachusetts, ABD | 1872 | Boston Yangını | 700'den fazla bina yıkıldı |
| Minneapolis, Minnesota, ABD | 1874 | Büyük Değirmen Felaketi | 18 kişinin öldüğü sanılıyor |
| New York Şehri, ABD | 1876 | Brooklyn Tiyatro Yangını | 273-300 ölüm |
| Hoboken, New Jersey, ABD | 1900 | Büyük Hoboken İskelesi Yangını | 4 gemi yandı, 400 kadar kişi öldü |
| Jacksonville, Florida, ABD | 1901 | 1901'deki Büyük Yangın | 8 saat süren yangın 2.300'den fazla binayı yok etti ve yaklaşık 10.000 kişiyi yerinden etti |
| Şikago | 1903 | Iroquois Tiyatro Yangını | ABD tarihindeki en ölümcül tek bina yangını, 602 kurban |
| New York Şehri | 1904 | General Slocum buharlı gemisinin yakılması | 1000'den fazla ölüm |
| San Francisco, Kaliforniya, ABD | 1906 | 1906 San Francisco depreminin sonucu | 3000 kadar kurban; şehrin %95'inden fazlası yandı |
| Chelsea, Massachusetts, ABD | 1908 | İlk Büyük Chelsea Yangını | Boston Blacking Company'de çıkan yangın 40 mil/saat (64 km/saat) hızla esen rüzgârın etkisiyle tekstil ve kâğıt hurdalarını barındıran harap ahşap iskeletli binalardan oluşan birkaç blokluk Chelsea Rag District'e sıçradığında 1500 bina yok oldu, 11.000 kişi evsiz kaldı. Şehrin yarısı yerle bir oldu. İkinci Büyük Chelsea Yangını (1973) ile aynı koşullar ve başlangıç alanı. |
| Idaho, ABD | 1910 | Büyük Yanık olarak bilinen devasa orman yangını | 3.000.000 dönüm (12.000 km2) alan yandı, 75 kişi öldü. |
| New York Şehri | 1911 | Triangle Shirtwaist Fabrikası Yangını | 146 konfeksiyon fabrikası işçisinin ölümü; ABD tarihindeki en ölümcül 4. endüstriyel felaket |
| Tokyo, Japonya | 1923 | 1923 Büyük Kantō depremi | Depremin ardından yangın çıktı, şehrin yarısı yerle bir oldu ve 100.000'den fazla kişi öldü |
| Columbus, Ohio, ABD | 1930 | Ohio Cezaevi yangını | 322 ölü, 150 ağır yaralı |
| Berlin, Almanya | 1933 | Reichstag Yangını | Alman Parlamentosu'nun merkezi Reichstag'ın yıkılması |
| Coventry, İngiltere | 1940 | Coventry Blitz | 800'den fazla ölü; şehrin büyük bölümü yıkıldı |
| Stalingrad, SSCB | 1942 | Alman hava bombardımanı sonucu oluşan ateş fırtınası | 955 ölüm (orijinal Sovyet tahmini) |
| Boston | 1942 | Cocoanut Grove yangını | Gece kulübünde çıkan yangında 492 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı |
| Hamburg, Almanya | 1943 | Hava bombardımanı sonucu oluşan yangın fırtınası | 35.000 ila 45.000 kurban, şehrin 12 km2'si (4,6 sq mi) tahrip edildi |
| Hartford, Connecticut, ABD | 1944 | Çadır yandığında Hartford Sirk Yangını | 168 ölü ve 700'den fazla yaralı |
| Dresden, Almanya | 1945 | Müttefik bombardımanı sonucu oluşan ateş fırtınası | Üç gün süren bombardıman sırasında 25.000'e yakın ölü; şehrin 39 km2'si (15 mil kare) tahrip edildi |
| Tokyo, Japonya | 1945 | Meetinghouse Operasyonu sırasında B-29 saldırılarının yol açtığı yıkıcı yangın | 100.000'e yakın ölü ve şehrin 41 km2'si (16 mil kare) yok oldu; benzer yangınlar Japonya'nın Kobe ve Osaka şehirlerini de vurdu |
| Hiroşima ve Nagazaki, Japonya | 1945 | Hiroşima'nın bombalanmasından 30 dakika sonra bir ateş fırtınası oluşmuş, ancak Nagazaki'de sadece bir yangın çıkmıştır | Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası atılması (bkz. nükleer patlama) |
| Texas City, Teksas, ABD | 1947 | Teksas Şehri felaketi | Kargo gemisi Grandcamp alev aldı ve patlayarak limanın büyük bir kısmını tahrip etti ve 600 kişinin ölümüne yol açtı |
| Seaside Heights & Seaside Park, New Jersey, Birleşik Devletler | 1955 | Freeman İskelesi Yangını | En az 30 işyeri zarar gördü, 50 kişi tahliye edildi, önemli bir yaralanma yok |
| Şikago | 1958 | Our Lady of the Angels Okul Yangını | 95 ölü, 100 yaralı |
| Singapur | 1961 | Bukit Ho Swee Yangını | 4 ölü, 2800'den fazla ev yıkıldı, 15.694 kişi evsiz kaldı |
| Brüksel, Belçika | 1967 | L'Innovation Büyük Mağazası yangını | 322 ölü, 150 yaralı |
| Tonkin Körfezi | 1967 | USS Forrestal yangını | Vietnam Savaşı sırasında uçak gemisinde çıkan yangında 134 denizci öldü, 161'i yaralandı |
| Tazmanya, Avustralya | 1967 | 1967 Tazmanya yangınları | Şiddetli orman yangınları 62 can aldı, 900 kişi yaralandı, 7.000 kişi yerinden oldu ve 1293 ev dahil 264.000 hektar (2.640 km2) alan tahrip oldu |
| Chelsea, Massachusetts, ABD | 1973 | İkinci Büyük Chelsea Yangını | 18 şehir bloğu, tekstil ve kağıt hurdalarını barındıran harap ahşap çerçeveli binalardan oluşan birkaç blokluk bir alan olan Chelsea Rag District'te çıkan yangınla yok oldu. Birinci Büyük Chelsea Yangını (1908) ile aynı koşullar ve başlangıç alanı |
| Southgate, Kentucky, ABD | 1977 | Beverly Hills Supper Club yangını | 165 ölüm |
| Minneapolis | 1982 | Minneapolis Şükran Günü Yangını | Donaldson's mağazasını kundaklamaktan hüküm giyen iki kişi, Minneapolis şehir merkezindeki bir bloğun tamamını yok etti |
| San Juanico, Meksika | 1984 | San Juanico Felaketi | Likit petrol gazı tank çiftliğindeki yangın ve patlamalar 500-600 kişinin ölümüne ve 5.000-7.000 kişinin ciddi yanıklara maruz kalmasına neden oldu; yerel San Juan Ixhuatepec kasabası harap oldu |
| Bradford, İngiltere | 1985 | Bradford City stadyumunda yangın | 52 kurban |
| Londra | 1987 | King's Cross yangını | Londra metro istasyonunda çıkan yangında 31 kişi öldü |
| Waco, Teksas | 1993 | Carmel Dağı Merkezi, Branch Davidians tarikatının yerleşkesi | Waco kuşatmasının son günü, 76 tarikat üyesinin ölümüyle sonuçlandı; yangınları gerçekte kimin başlattığı sorusu cevapsız kaldı |
| Dabwali, Hindistan | 1995 | Dabwali çadır yangını | 540 ölüm |
| New York City ve Washington, D.C., ABD | 2001 | 11 Eylül saldırıları | New York'ta kaçırılan iki uçağın çarpmasının ardından Dünya Ticaret Merkezi'nin ikiz kulelerinin çökmesi sonucu çıkan yangında 2.606 kişi hayatını kaybetti. Washington, D.C.'de Pentagon'da 125 kurban kaçırılan uçağın düşmesi ve ardından çıkan yangın nedeniyle hayatını kaybetti. |
| West Warwick, Rhode Island, ABD | 2003 | The Station gece kulübü yangını | Rock konserinde çıkan yangında 100 kişi öldü, 200'den fazla kişi yaralandı |
| Asunción, Paraguay | 2004 | Ycuá Bolaños süpermarket yangını | Yaklaşık 400 ölüm |
| Hemel Hempstead, İngiltere | 2005 | Hertfordshire petrol depolama terminalinde yangın | Barış zamanında Britanya'daki en büyük yangın |
| Yunanistan | 2007 | 2007 Yunanistan orman yangınları | 670.000 akre (2.700 km2) alanı tahrip eden 3.000'den fazla orman yangınında 84 kurban |
| Victoria, Avustralya | 2009 | Kara Cumartesi orman yangınları | 450.000 hektar (4.500 km2) alanın yandığı 400'den fazla ayrı orman yangınında 173 kurban |
| Hayfa Yakınları, İsrail | 2010 | Carmel Dağı orman yangını (2010) | 44 kurban, 12.000 dönüm (49 km2) çalılık/orman tahrip edildi |
| Comayagua, Honduras | 2012 | Comayagua cezaevi yangını | 382 ölüm |
| Karaçi ve Lahor, Pakistan |
2012 | 2012 Pakistan hazır giyim fabrikası yangınları | Tek bir günde çıkan 2 yangında yaklaşık 315 ölü, 250'den fazla yaralı |
| Santa Maria, Brezilya | 2013 | Kiss gece kulübünde yangın | En az 232 kişi öldü ve 117 kişi hastaneye kaldırıldı |
| Seaside Heights & Seaside Park, New Jersey, ABD | 2013 | Tahta kaldırım yangını | En az 19 bina yıkıldı, 30 işyeri zarar gördü, büyük çaplı yaralanma olmadı |
| Wood Buffalo Bölge Belediyesi, Alberta, Kanada | 2016 | 2016 Fort McMurray Orman Yangını | 2400 binayı yok etti ve 589.552 hektarı (1.456.810 dönüm) yakarak 80.000 sakinin tahliyesine neden oldu. |
| Sonoma County, Kaliforniya, ABD | 2017 | Tubbs Yangını | 36.807 dönüm alan yandı, 5.400 yapı tahrip oldu, 22 kişi öldü |
| Paço de São Cristóvão, Rio de Janeiro, Brezilya | 2018 | Brezilya Ulusal Müzesi'nde yangın | 2 Eylül 2018 tarihinde Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde bulunan ve 200 yıllık Brezilya Ulusal Müzesi'ne ev sahipliği yapan Paço de São Cristóvão'da yangın çıktı. Müzede 20 milyondan fazla eser bulunuyordu ve bunların neredeyse yüzde 90'ı kayboldu. |
| Notre-Dame de Paris | 2019 | Notre-Dame de Paris Yangını | Notre-Dame de Paris Katedrali yangını, Notre-Dame de Paris Katedrali'nde patlak veren şiddetli bir yangındı. Yangın 15 Nisan 2019 günü öğleden sonra binanın çatısında başlamış ve büyük hasara yol açmıştır. Katedralin iğnesi ve çatısı çökmüş, iç kısmı ve barındırdığı eserler ciddi şekilde hasar görmüştür. |
Yangın sınıfları
A Sınıfı Yangınlar
Katı madde yangınlarıdır. Bunların yakıtı genelde odun, kömür gibi maddelerdir. Soğutma ve yanıcı maddenin uzaklaştırılması ile söndürülebilir. ⓘ
B Sınıfı Yangınlar
Yanabilen sıvılar bu sınıfa girer. Benzin ve yağ gibi yanabilen sıvılardır. Soğutma (sis halinde su) ve boğma (Karbondioksit, köpük ve kuru kimyevi toz) ile söndürülebilir. ⓘ
C Sınıfı Yangınlar
Likit petrol gazı, hava gazı, hidrojen gibi yanabilen çeşitli gazların yanması ile oluşan yangınlardır. Kuru kimyevi toz, halon 1301 ve halon 1211 kullanarak söndürülebilir. Elektrikli makine ve hassas cihazların yangınları da bu sınıfa dahil edilebilir. ⓘ
Elektrik donanımlarının yanmasıyla oluşan yangınlar ayrı bir sınıf içinde değerlendirilmeyip C sınıfı yangınlar başlığı altında incelenebilir. Elektrik akımı kesilerek müdahale edilmeli ve karbondioksit gazı kullanılmalıdır. ⓘ
D Sınıfı Yangınlar
Yanabilen metallerin ve alaşımların (Magnezyum, Lityum, Sodyum, Seryum gibi) yanmasıyla meydana gelen yangınlardır. Etkili söndürücüsü olan trimotoksinboroksin bulunmadığı takdirde kum aynı işlemi görür. Özel kuru kimyevi tozlar (kuru toza, her metal ve alaşıma karşı ayrı ayrı geliştirilmiş kimyasallar katılır.) bu yangınları söndürmede kullanılırlar. Normal kuru kimyevi toz söndürücüleri ABC extinguisher olarak da anılır ve A, B ve C tipi yangınlara müdahalede etkilidirler. Yangını boğma etkisiyle söndürür. ⓘ
F Sınıfı Yangınlar ⓘ
Hayvansal ve Bitkisel içerikli yemeklik yağ yangınlarıdır. EN 3-7:2004+A1 standardında tanımlanmış olup yangın sınıfları içerisinde söndürülmesi en zor sınıftır. A, B, C, D tip yangınlarda yanıcı maddenin yüzey sıcaklığının yüksek olması bir yangın nedenidir. Ancak F Tipi yangınlarda yakıtın (Pişirme yağları) tamamının sıcak olması yangının "asıl nedenidir". Uluslararası standartlarda yemeklik yağın tutuşma sıcaklığı 360 derece (+/- 10 derece) olarak verilmektedir. Dolayısı ile bilinen söndürme maddeleri ile F tipi yangınları söndürmek neredeyse imkânsızdır. Bu tip yangınları söndürmenin en etkili yolu Potasyum karbonat (K2CO3) asetat içerikli kimyasal sıvılardır. Sabunlaşma tekniği denmekte olan bir yöntemle sıcaklığı 360 derece olan yağı soğutmakta, sabunlaşarak yağın kimyasal özelliğini bozmakta ve söndürme gerçekleşmektedir. ⓘ
Yangın nedenleri
Bilgisizlik
Yangına karşı hangi önlemlerin nasıl alınacağını bilmemek ve bu konuda yeterli eğitimden geçmemek yangının önemli nedenlerindendir. Elektrikli aletlerin doğru kullanımını bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanlış yerleştirmek, tavan arasına ve çatıya kolay tutuşabilecek eşyalar koymak yangına davetiye çıkarır. Yangının oluşumunu önlemek ve oluşan bir yangının söndürülmesini bilmek eğitim ve bilgilenmeden geçer. Bu nedenle yangını önlemeyi öğrenmek kadar yangını söndürmede ilk müdahaleleri de öğrenmek gerekir. ⓘ
Kazalar
İstem dışı oluşan olaylardan bazıları da (kalorifer kazanının patlaması, elektrik kontağı gibi) yangına neden olmaktadır. Ancak kendiliğinden gelişen bütün olaylar, başlangıçta yeterli önlemlerin alınmaması sonucu olabildiği gibi bilgisizlikten de kaynaklanmaktadır. Temelde bunlar olmaksızın kazaların yol açtığı yangınlar da olmaktadır. ⓘ
Sabotaj
Yangına karşı gerekli önlemler alındığı halde; bazı insanlar çeşitli amaç veya kazanç uğruna kasıtlı olarak kişi ya da topluma ait bina ile tesisleri yakarak can ve mal kaybına neden olabilir. ⓘ
Doğa Olayları
Rüzgârlı havalarda kuru dalların birbirine sürtmesi ya da yıldırım düşmesi ve benzeri doğa olayları sonucunda yangın çıkabilir. ⓘ
Yangın söndürmede kullanılan yöntemler
Soğutarak Söndürme
Su ile soğutma
Soğutarak söndürme prensipleri içinde en çok kullanılanıdır. Suyun elverişli fiziksel ve kimyasal özelliği yanıcı maddeyi boğma ve yanıcı maddeden ısı alarak yangının söndürülmesinde en büyük etken olmaktadır. yangın üçgenini oluşturan ısı oksijen ve yanıcı maddeden ısının düşmesi ve oksijenin azaltılarak söndürülmesinde en etkili söndürücüdür. Su yangın yerine kütlesel olarak gönderileceği gibi püskürtme lensleri ile de gönderilebilir. ⓘ
Yanıcı maddeyi dağıtma
Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek ısı da bölünür, bölünen ısı düşer ve yangın yavaş yavaş söner. Akaryakıt yangınlarında bu tip söndürme yangının yayılmasına neden olacağından uygulanmaz. ⓘ
Havayı keserek söndürme
Örtme
Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. Akaryakıt yangınlarına örtü oluşturan sentetik veya protein esaslı foam köpüğü kullanılmaktadır. ⓘ
Oksijensiz Bırakma
Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. Özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlara uygulanır. ⓘ
Yanıcı maddenin ortadan kalkması
Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kaldırılması sonucu yangının söndürülmesidir. ⓘ
Söndürmede kullanılan araç ve malzemeler
Su
Su, yangın söndürmede yaygın olarak kullanılır. Küçük yangınları söndürmede nemli battaniye ve nemli gazete kullanılabilir. Su özellikle A tipi yangınlar için (katı) çok iyi bir söndürücüdür. Ancak elektrikle temasın olduğu durumlarda çarpılma riskine karşı su kullanımından kaçınılmalıdır. ⓘ
Kum
Yanıcı maddelerin oksijenle ilişkisinin kesilerek söndürülmesinde kullanılır. Kullanma anında kumun yanıcı maddeyi tamamen örtmesi sağlanmalıdır. Oldukça emniyetli bir yangın söndürme metodudur.==== Karbondioksit gazı (CO2) ==== Yanan maddenin üzerini kaplayan karbondioksit gazı yanıcı maddeyi oksijensiz bırakarak yangının söndürülmesini sağlar. Havadan 1,5 kat daha ağır sıvı halden gaz haline geçişte -78 derece olan boğucu bir gazdır. Genellikle çelik veya yaygın olarak alüminyum gövdeli tüplerde basınç altında sıvı halde tutulur. Bu gazla açık alanlarda ve hava akımının olduğu yerlerde yangının söndürülmesi oldukça zordur. ⓘ
Köpük
Köpük, yanan yüzeye yayılır ve 5 temel özelliğini kullanarak (boğma, su buharı yapma, soğutma,ısıyı yayma, üstünü kaplama) yangının durmasını ya da kontrol altına alınmasını sağlar. ⓘ
HFC-227
HFC-227, Halon 1301 gazının kullanımının yasaklanması sonrasında piyasaya sürülen ve en yaygın kullanımı olan Halon alternatifi bir gazdır. Yangında önemli rol üstlenen kimyasal reaksiyonları kırma ve ısı enerjisini absorbe etme özelliği ile yangınları söndürmektedir. Özellikle A (katı) ve B (parlayabilen sıvılar) için idealdir. Kimyasal adı heptafluropropan olup, FE227 olarak da anılır. Kimyasal ismi Heptafluoropropane dir. FM 200 gazi yanginı kimyasal reaksiyonlari kirma ve isi enerjisini absorve etme özelligi ile yanginlari söndürmektedir. ⓘ
Kimyasal formülü C F 3 -C H F-CF 3 veya C 3 HF 7'dir . Kaynama noktası −16,4 °C olan oda sıcaklığında bir gazdır. Suda az çözünür (260 mg / L). ⓘ
Yangın söndürme maddesi olarak kullanılan HFC-227ea ticari adları şöyledir ⓘ
FE-227 FM-200 (Dupont ⓘ
FITECH - 227 (Fitech Mühendisleri) ⓘ
Solkaflam 227 (Solvay Florlu) ⓘ
MH-227 (Shanghai Waysmos) ⓘ
LUKE 227 (Luke Alexander) ⓘ
Chemori 227 (Chemori) ⓘ
Orient 227 (Orient Corporation) ⓘ
SR-200 (SRI) ⓘ
NAF S 227 (Güvenlik Yüksek Teknolojisi) FM200 Gazli Sistem Özellikleri ⓘ
Renksizdir, kokusuzdur ve yalotkan bir söndürme ajanıdır. ⓘ
Ozon yok etme kaysayısı sıfırdır, Atmosferik ömrü 31-42 yıldır. ⓘ
Fiziksel olarak söndürme yapar. ⓘ
Gaz boşalması sonrasi artik birakmaz, temizliğe ihtiyaç yoktur, Gaz atmosfere yayılır. ⓘ
Insan bulunan mekanlarda güvenle kullanilabilir. ⓘ
En yaygin kullanilan Halon 1301 alternatifidir. ⓘ
Ekonomiktir. ⓘ
Az yer kaplar. ⓘ
Bosalma süresi 10 saniyedir. ⓘ
FM200 Gazli Sistem Bilesenleri ⓘ
FM 200 kimyasal ajani ile baslica dört bilesen ve bu bilesenlerin aksesuarlarindan olusmaktadir. ⓘ
1. FM-200 Bilesenleri : FM-200 gazinin depolandigi silindir, silindir koruyucusu, vana ve fm200 tahliye nozülünden olusur. ⓘ
2. Kontrol Paneli : Sistemin beynidir, algilama sistemini ve ekipmanlarini görüntülemek, izlemek ve sistemi aktive etmek için kullanilir. ⓘ
3. Algilama ve Uyari Elemanlari : Sistemdeki algilama dedektörleri ve aksesuarlari, sesli ve görsel uyari veren sirenler, sistemin göz ve kulak islevini yerine getiren dis ekipmanlaridir. ⓘ
4. Tamamlayici Ekipmanlar : Uyari levhalari, hortumlar, baglanti fittingleri, basinç manometreleri veya solenoid valf ve silindir valfini çalistirmak için gerekli aktuatörden olusmaktadir. ⓘ
Sistem Dizayni Ve Çalisma Sekli ⓘ
FM200, gazi ile korunacak hacim için NFPA 12 ve ISO 14520 standartlar?nda ve kurallar?na göre gereken gaz miktari hesaplanir, ⓘ
Gaz miktarina uygun FM 200 tüpü seçilir, ⓘ
Çapraz zonlu yangin algilama sitemi ile teçhiz edilen odada gereken noktalara FM-200 bosaltma nozullari yerlestirilir, ⓘ
Duman dedektörlerinin aktive olmasi ile birlikte panelden FM-200 sistemi solenoid vanasina akim gönderilir, ⓘ
Tüm fm 200 gazi en fazla 10 saniye içinde korunan hacme bosaltilir. ⓘ
Sistemin çalismasi otomatik veya manuel olarak yapilabilir. ⓘ
Kullanildigi Yerler: Bilgisayar, server odaları. ⓘ
Telefon ve telekomünikasyon odaları. ⓘ
Trafo , janeratör ve güç dagitim odalari. ⓘ
Elektrik dagitim odalari / merkezleri, ⓘ
Degerli malzeme depolari. ⓘ
Laboratuvarlar. ⓘ
Banka kasalari, Arşivler, Kütüphaneler. ⓘ
Müzeler ve sanat galerileri ⓘ
Türbinkabinleri v.b. yerlerde fm200 gazı güvenle kullanılabilir. ⓘ
Yangından korunma
Binalarda yangından korunmaya ve can kayıplarının yaşanmasını önlemeye yönelik bir takım önlemler alınır. Bunların başında yangın kapısı, yangın merdiveni ve elektronik uyarı sistemleri gelir. Bu önlemlerle, yangın anında uyarı sistemlerinin devreye girmesiyle birlikte bina içerisindeki insanların yangın kapılarını ve yangın merdivenlerini kullanarak dışarıya en güvenli biçimde çıkmaları amaçlanır. ⓘ