Afrin

Afrin Efrîn عفرين ⓘ
Şehir
Afrin, 2009
Afrin
Koordinatlar: 36°30′30″N 36°52′9″E
Ülke	Suriye
Valilik	Halep
Bölge	Afrin
Alt Bölge	Afrin
Kontrol	Türkiye Suriye Geçici Hükümeti
Alan
- Toplam	3,850 km2 (1,490 sq mi)
Yükseklik	270 m (890 ft)
Nüfus  (2004 nüfus sayımı)
- Toplam	36,562
Saat dilimi	UTC+2 (EET)
- Yaz (DST)	UTC+3 (EEST)

Afrin (Arapça: عفرين, romanize: Ifrīn; Kürtçe: ئەفرین, romanize: Efrîn), Suriye'nin kuzeyinde bir şehirdir. Afrin Bölgesi'nde, Halep Valiliği'nin bir parçasıdır. İlçenin toplam nüfusu 2005 yılı itibarıyla 172.095 kişi olarak kaydedilmiştir ve bu nüfusun 36.562'si Afrin kasabasında yaşamaktadır. ⓘ

Kasaba ve ilçe adını Afrin Nehri'nden almaktadır. Şehir nehir tarafından iki ayrı yarıya bölünmüştür. Zeytin Dalı Harekâtı sonucunda Halk Savunma Birlikleri 17 Mart 2018'de Afrin'i kuşattıktan sonra geri çekilmiş, Suriye Milli Ordusu ve Türk Silahlı Kuvvetleri ertesi gün Afrin'i ele geçirerek Kuzey Suriye'yi Türkiye'nin işgali altına sokmuştur. SDG'nin geri çekilmesiyle binlerce kişi kaçarken, Türk ve Suriye Milli Ordusu'nun ele geçirmesinden sonra Afrin'de tahmini 50.000 ila 70.000 kişi kaldı. ⓘ

Suriye Ulusal Ordusu'nun kentin kontrolünü ele geçirmesinin ardından Kürt nüfusun yarısından fazlası kentten kaçtı. Geride kalan Kürtler yerel militan grupların gasp, gözaltı ve adam kaçırma gibi tacizleriyle karşı karşıya kaldı. Kürtler ayrıca topraklarına el konulması ve tahrip edilmesine maruz kaldı ve Kürt çiftçiler Arap komşularına kıyasla ayrımcılığa uğradı. Kürt dili de kısıtlanmıştır. ⓘ

Suriye İç Savaşı sırasında, 2012 yazında Suriye hükûmeti bölgeden çekildi ve ardından yönetim PYD'nin eline geçti. Ocak 2014'te PYD tarafından tek taraflı olarak ilan edilen Rojava Anayasası'na göre, de facto statüdeki üç kantondan biri hâline geldi Afrin Kantonu'nun idari merkezi oldu. ⓘ

Tarih

...] ...o/onlar ...birlikte uzaklaştılar (?),
ve krallar (?) [...]beni ... ile yukarı kaldırdılar.
[...] katran için elini kaldırdı-
Hunzas,
ve [...

Afrin Steli'nden günümüze ulaşan yazıtın çevirisi.

Afrin kentinin yaklaşık 8 km güneyinde Tell Ain Dara olarak bilinen bir Geç Hitit (Demir Çağı) yerleşiminin kalıntıları bulunmaktadır. Kentin kuzeybatısındaki bir tarlada, MÖ 9. ya da 8. yüzyıla ait bir Luvi steli (Afrin steli olarak adlandırılmıştır) bulunmuştur; tam bir stelin parçası olan bu stelin yalnızca orta kısmı ayakta kalabilmiş, sağ tarafı ise tamamen tahrip olmuş ve ön yüzün sağ kenarı ile arka yüzün sol kenarının bir kısmını da beraberinde götürmüştür. Stelin ön yüzünde bir kabartmanın bir kısmı görülmektedir; genellikle Hitit fırtına tanrısı tarafından giyilen kısa saçaklı bir etek gösterilmektedir ki bu da stelin bir fırtına tanrısı steli olduğunu göstermektedir. ⓘ

Afrin Nehri'ne bakan Cyrrhus bir zamanlar kuzeydeki Ermeni İmparatorluğu'na karşı seferler düzenleyen Romalılar için askeri bir üs görevi görmüştür. Dördüncü yüzyıla gelindiğinde kendi piskoposuna sahip önemli bir Hıristiyanlık merkezi haline gelmiştir. ⓘ

Afrin vadisi, Müslümanların 637'de Levant'ı fethetmesine kadar Roma Suriye'sinin bir parçasıydı. Afrin nehri Seleukoslar döneminde Oinoparas (Yunanca Οινοπάρας) olarak biliniyordu, Roma döneminde adı Ufrenus oldu ve Arapçada ʿAfrīn, ʿIfrīn, Kürtçede Efrîn olarak benimsendi. ⓘ

Bölge kısa bir süre Antakya Prensliği tarafından fethedilmiş, ancak Moğol istilalarının ardından 1260 yılında tekrar Müslüman egemenliğine girmiştir. Osmanlı döneminde bölge Kilis Vilayeti'nin bir parçasıydı. ⓘ

Kürt yerleşiminin ana bölgesine bitişik olmasa da, Afrin vadisi en azından 16.-17. yüzyıllarda Kürt yerleşimine sahne olmuş gibi görünmektedir. 1599 yılında William Biddulph adlı bir İngiliz seyyah, İskenderun ve Halep arasındaki dağlarda "Şeytana Tapan" Coord adlı bir halkın yaşadığını kaydetmiştir. Bunların, tarih boyunca yabancılar tarafından şeytana tapmakla suçlanan Yezidi Kürtler olması muhtemeldir. ⓘ

18. yüzyılda Osmanlı belgelerinde Afrin'den Kürtlerin Sancağı olarak bahsedilmektedir. ⓘ

Modern dönem

Afrin, 1923 yılında Suriye-Türkiye sınırının çizilmesiyle Kilis Vilayeti'nden ayrılarak Fransız yönetimindeki Suriye'nin (yani Halep Eyaleti, Suriye Devleti (1924-30), Suriye Cumhuriyeti (1930-58)) bir parçası olmuş ve nihayetinde 1961 yılında devletin kurulmasıyla modern Suriye'ye dahil edilmiştir. ⓘ

Afrin kasabası 19. yüzyılda bir pazar olarak kurulmuştur. 1929 yılında 800 olan daimi sakin sayısı 1968 yılında 7.000'e ulaşmıştır. Kasaba, Suriye'nin Fransız mandası altında Fransa tarafından geliştirilmiştir. Ana meydan Afrin otobüs terminalidir ve eski yerleşim alanı bir tepenin yamacında kuzeye doğru uzanır, ancak son zamanlarda yerleşim yerleri nehrin diğer tarafına yayılmış ve komşu Turandah köyüne kadar güneydoğuya uzanmıştır. ⓘ

Türkiye'nin 1939 yılında Hatay ilini ilhak etmesinden bu yana Afrin İlçesi, doğuda Azez İlçesi ile olan sınır ve güneydoğuda Simeon Dağı İlçesi ile olan kısa bir sınır dışında neredeyse Suriye-Türkiye sınırı ile çevrilidir. ⓘ

Suriye polisi tarafından üç kişinin öldürüldüğü 16 Mart 2004 tarihinde bir iç karışıklık patlak vermiştir. 1999 yılında Kürt lider Abdullah Öcalan'ın tutuklanması Kürt protestocular ve polis arasında yeniden çatışmalara neden olmuştur. ⓘ

Suriye İç Savaşı

Afrin'de bir PYD kontrol noktası (Ağustos 2012 fotoğrafı) ⓘ

Suriye İç Savaşı sırasında Suriye hükümet güçleri 2012 yazında şehirden çekildi. Kısa bir süre sonra Halk Koruma Birlikleri (YPG) kentin kontrolünü ele geçirdi. ⓘ

Afrin Kantonu 29 Ocak 2014 tarihinde, Afrin kasabası idari merkez olmak üzere, fiilen özerk bir bölge olarak ilan edildi. Meclis, Hêvî Îbrahîm Mustefa'yı başbakan seçti ve daha sonra Remzi Şêxmus ve Ebdil Hemid Mistefa'yı yardımcı olarak atadı. ⓘ

2012-2018 yılları arasında kantonun resmi savunma gücü olan YPG, çocuk askerleri silah altına almak, keyfi tutuklamalar yapmak ve faili meçhul cinayetler ile kayıpların üzerine gitmemekle eleştirildi. Raporlara göre YPG ve Asayiş ayrıca sivilleri zorla silah altına almak, siyasi aktivistleri tutuklamak ve daha sonra evleri çalınan ve yağmalanan Arapları yerlerinden etmekle de suçlandı. Yerlerinden edilen Araplar, Kürt güvenlik güçlerini kendilerini göçe zorlamak ve demografiyi değiştirmek için halka vergi ve kısıtlamalar uygulamakla suçladı. ⓘ

Türk askeri saldırısı

20 Ocak 2018 tarihinde Türk ordusu, Afrin'de iktidarda olan Hükümetin terörist olduğunu iddia ederek Zeytin Dalı Harekâtını başlatmıştır. Aynı gün Türk Hava Kuvvetleri Afrin'de 100'den fazla hedefi bombaladı. 28 Ocak 2018 tarihinde Suriye Eski Eserler Dairesi ve İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Türkiye'nin bombardımanının Afrin'deki Ayn Dara antik tapınağına ciddi zarar verdiğini açıkladı. Suriye, "arkeolojik ve kültürel alanların hedef alınmasının önlenmesi için" Türkiye'ye uluslararası baskı yapılması çağrısında bulundu. 20 Şubat 2018 tarihinde, 50 araçtan oluşan bir Suriye ordusu konvoyu Ziyarat sınır kapısı üzerinden Afrin'e ulaşmış ve farklı bölgelere konuşlandırılmıştı. Beş araç Afrin şehir merkezine ulaştı. ⓘ

Afrin'de Türk işgaline karşı Kürt YPG'yi destekleyen bir gösteri, 19 Ocak 2018 ⓘ

Ekim 2019'da SDG kontrolündeki bölge (yeşil) ve Türk işgali altındaki bölge (kırmızı) ⓘ

14 Mart 2018 tarihinde Demokratik Suriye Güçleri'nin üst düzey yetkilisi Redur Xelil, Türkiye'yi Türk ordusu tarafından ele geçirilen köylere Arap ve Türkmen aileleri yerleştirmekle suçladı. Üst düzey bir Türk yetkili ise suçlamaları reddetti. ⓘ

18 Mart 2018 tarihinde, Zeytin Dalı Harekâtı'nın 58. gününde, Suriye Milli Ordusu ve Türk Silahlı Kuvvetleri Afrin'i YPG ve YPJ'den geri aldı. Afrin'in ele geçirilmesinden kısa bir süre sonra, TSK birlikleri şehre Türk bayrakları ve flamaları asarak kontrolü sağlamlaştırırken, SNA savaşçıları şehrin bazı bölgelerini yağmaladı ve Kāve heykeli de dahil olmak üzere çok sayıda Kürt sembolünü tahrip etti. Zeytin Dalı güçleri tarafından ele geçirilen bölgelerde, Türk Kızılayı 15 Şubat ve 15 Mart 2018 tarihleri arasında halka temel ihtiyaçlarını karşılayan yardımlarda bulunmuştur. ⓘ

Afrin'in Türk liderliğindeki güçler tarafından ele geçirilmesinin ardından şehir, bölgenin yönetimini sağlayan, eğitim ve güvenlik hizmetlerini sunan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin kontrolü altına girmiştir. ⓘ

Türk devlet medyasının bildirdiğine göre, 12 Nisan 2018 tarihinde Afrin'de 11'i Kürt, sekizi Arap ve biri Türkmen olmak üzere 20 "şehrin ileri geleninden" oluşan Türkiye destekli bir geçici konsey seçildi. Konseye Züheyr Haydar adlı bir Kürt başkanlık ederken, Haydar devlete ait Anadolu Ajansı'na verdiği röportajda Türkiye'ye minnettarlığını dile getirdi ve yerel halka "hizmet etme" sözü verdi. ⓘ

Haziran 2018'de Birleşmiş Milletler, Türkiye destekli isyancıların kontrolü altındaki güvenlik durumunun istikrarsız olmaya devam ettiğini belirten bir rapor yayınladı. OHCHR, başta Sultan Murad ve Hamza Tümenleri olmak üzere Türkiye destekli çeşitli silahlı gruplar tarafından işlenen hırsızlık, taciz, zalimce muamele ve diğer suiistimaller ve cinayetler gibi kanunsuzluk ve yaygın suçlarla ilgili raporlar almıştır. OCHR, sivillerin, özellikle de Afrinli etnik Kürtlerin, aynı Türkiye destekli savaşçılar tarafından ayrımcılığın hedefi haline getirildiğini belirtti. ⓘ

2 Ağustos 2018 tarihinde Uluslararası Af Örgütü, Türk güçlerinin Suriyeli silahlı gruplara kuzeydeki Afrin kentinde sivillere karşı ciddi insan hakları ihlalleri gerçekleştirmeleri için serbestlik tanıdığını bildirdi. Araştırma, Türkiye destekli savaşçıların keyfi gözaltılar, işkence, zorla yerinden etme, zorla kaybetme, mülke el koyma ve yağmalama eylemlerine karıştığını ortaya koymuştu. ⓘ

28 Nisan 2020 tarihinde Afrin'de meydana gelen bir bombalı saldırıda 11'i çocuk 40 kişi hayatını kaybetti. Hiçbir grup sorumluluğu üstlenmemiştir. Türkiye saldırıdan YPG'yi sorumlu tuttu. ⓘ

11 Ekim 2021'de bombalı bir araç saldırısında en az 6 kişi hayatını kaybetti. ⓘ

Olaylar

21 Mart 1986'da üç kişinin Suriye polisi tarafından öldürüldüğü bir olayın ardından, Afrin'de isyan çıktı. 1999'da PKK lideri Abdullah Öcalan'ın tutuklanması, Kürt protestocular ile polis arasında yeni çatışmaları tetikledi. ⓘ

2011 baharında başlayan Suriye İç Savaşı ilk başlarda Afrin'e sıçramadı, ancak 2012 yazında Suriye hükûmeti, memurlarını ve askerlerini ilçe genelinden çekti ve ardından yönetim PYD'nin eline geçti. ⓘ

Ağustos 2013'te Minniğ Askeri Hava Üssü Kuşatması'nın rejim güçleri aleyhine sonuçlanmasının ardından, isyancıların takibinden kurtulmak isteyen Suriyeli askerler, YPG kontrolündeki Afrin'e sığındı ve beraberlerinde getirdikleri birkaç tank ile çok sayıda ağır silaha ve zırhlı araçlara YPG el koydu. ⓘ

Sağlık hizmetleri

Dünya Sağlık Örgütü, Afrin'de Mart 2018'den önce dört hastane bulunduğunu bildirmiştir. Nisan 2018'den itibaren hastaneler ve sağlık merkezlerindeki fiziki durum iyileştirilmiştir. Afrin ilçe merkezindeki hastane sağlık merkezleri hizmete açıldı. Ayrıca doktor ve hemşirelerden oluşan bir ekibin yer aldığı mobil sağlık tarama araçları Nisan 2018 başından itibaren tüm belde ve köyleri belirli aralıklarla ziyaret ederek sağlık hizmeti vermeye başlamıştır. Hatay Valiliği'nden alınan verilere göre Nisan ayı başında faaliyete geçen ve 68 Türk personelin görev yaptığı sağlık birimlerinde 17 bin 236 kişi muayene edildi, 2 bin 288 kişiye aşı yapıldı. 4 yeni diyaliz cihazının hizmet verdiği Afrin Devlet Hastanesi'nde 42 çocuk dünyaya geldi. ⓘ

Eğitim

Ağustos 2015'te Afrin Üniversitesi, tıp, harita mühendisliği, müzik ve tiyatro, işletme ve Kürt dili enstitüleri de dahil olmak üzere edebiyat, mühendislik ve ekonomi alanlarında ilk programlarla öğretime başladı. Ocak 2018'de Zeytin Dalı Harekâtı nedeniyle kapanan üniversite, kentin Türkiye destekli güçler tarafından ele geçirilmesinden sonra da açılmadı. Ekim 2019'da Türkiye, Gaziantep Üniversitesi'nin Afrin'de bir Eğitim Fakültesi açacağını duyurdu. Şubat 2019'da Türkiye'nin Afrin'deki eğitim konularını kontrol altına aldığı, öğretmenlere eğitim verdiği ve okullarda okutulan müfredatı Türkleştirdiği bildirildi. BBC ayrıca Türkiye'nin Afrin'de dini bir İmam Hatip okulunun kurulmasını sağladığını bildirdi. ⓘ

Ayrıca 2019 yılında Gaziantep Üniversitesi bünyesinde, Gaziantep Üniversitesi Afrin Eğitim Fakültesi açılmıştır. ⓘ

Ekonomi

Zeytin ağacı Afrin'in sembolüdür. Afrin zeytin için bir üretim merkezidir. Türk ordusu Afrin'i ele geçirdiğinden beri zeytinlere Türk destekli güçler tarafından el konuldu ve Türkiye'ye ihraç edildi. Zeytinyağı sıkımı ve tekstil kentin yerel endüstrilerinden bazıları. Türkiye'nin Afrin'i ele geçirmesinden bu yana, şehirde sadece Türkiye'de kayıtlı şirketlerin iş yapmasına izin veriliyor. 9 Kasım 2018'de Türkiye Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Afrin'le, şehri aylar önce ele geçiren Türk taarruzunun operasyonel adından esinlenerek "Zeytin Dalı" olarak adlandırılan bir sınır kapısının açıldığını duyurdu. ⓘ

Altyapı

2018 yılının sonlarında Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan bir heyet Afrin'deki durumu incelemiş ve elektrik altyapısının yenilenmesi talimatını vermiştir. 13 Ocak 2019 tarihinde Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından Afrin Barajı'nın gövde dolgusu, su alma yapısı, betonarme ve mekanik kapak sistemleri tamamlanarak onarıldı. Bu sayede şehrin su ihtiyacı yeniden tesis edilmiştir. ⓘ

İklim

Afrin'de yazları sıcak ve kurak, kışları ise orta derecede yağmur ve ara sıra kar yağışlı serin geçen Akdeniz iklimi hakimdir. Ocak ayındaki ortalama yüksek sıcaklık 9 °C ve Temmuz ayındaki ortalama yüksek sıcaklık 34 °C'dir. Kar genellikle Ocak, Şubat veya Aralık aylarında yağar. Afrin'in yıllık yağış miktarı 500 ila 600 mm arasında değişmektedir ve ortalama nem oranı %61'dir. Afrin zeytin ağaçları ile çevrilidir. ⓘ

Afrin için iklim verileri ⓘ
Ay	Jan	Şubat	Mar	Nisan	Mayıs	Haziran	Temmuz	Ağustos	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık	Yıl
Rekor yüksek °C (°F)	18 (64)	22 (72)	26 (79)	35 (95)	41 (106)	41 (106)	43 (109)	46 (115)	42 (108)	38 (100)	28 (82)	21 (70)	46 (115)
Ortalama yüksek °C (°F)	9 (48)	12 (54)	16 (61)	22 (72)	26 (79)	29 (84)	34 (93)	34 (93)	28 (82)	25 (77)	17 (63)	11 (52)	22 (72)
Günlük ortalama °C (°F)	6 (43)	8 (46)	11 (52)	16 (61)	20 (68)	24 (75)	28 (82)	28 (82)	23 (73)	20 (68)	13 (55)	8 (46)	17 (63)
Ortalama düşük °C (°F)	2 (36)	4 (39)	7 (45)	11 (52)	15 (59)	19 (66)	22 (72)	22 (72)	18 (64)	15 (59)	8 (46)	4 (39)	12 (54)
Rekor düşük °C (°F)	−11 (12)	−7 (19)	−7 (19)	0 (32)	6 (43)	10 (50)	14 (57)	11 (52)	6 (43)	2 (36)	−3 (27)	−6 (21)	−11 (12)
Ortalama yağış mm (inç)	110 (4.3)	85 (3.3)	60 (2.4)	40 (1.6)	30 (1.2)	10 (0.4)	0 (0)	0 (0)	15 (0.6)	50 (2.0)	70 (2.8)	95 (3.7)	565 (22.3)
Ortalama yağmurlu günler	16	12	10	10	7	3	0	0	3	5	7	15	88
Ortalama karlı günler	1	1	0	0	0	0	0	0	0	0	0	1	3
Ortalama bağıl nem (%)	84	76	69	65	51	49	41	44	52	56	67	83	61
Kaynak: Weather Online, Weather Base, BBC Weather, MyForecast ve My Weather 2

İlçede akdeniz iklimi ve karasal iklim görülmektedir. ⓘ

Önemli kişiler

• Ebdo Mihemed, şarkıcı
• Xelîl Xemgîn, şarkıcı
• Îlham Ehmed, siyasetçi
• Hêvî Îbrahîm, siyasetçi
• Arin Mirkan, savaşçı ⓘ

Etimoloji

Asi Nehri ve bu nehre akan Afrin Çayı, Selefkos İmparatorluğu döneminde Oinoparas olarak biliniyordu. Günümüzde Batı medeniyetinde Orontes olarak bilinen bu nehrin ismi, Roma döneminde Ufrenus şeklinde telâffuz edildi. Emeviler ve Abbasiler döneminde ise Ifrin şekline dönüştü. Afrin kentinin isminin de buradan geldiği düşünülmektedir. ⓘ

Nüfus

2004 tarihli nüfus sayımına göre Afrin kent nüfusu 64 bin 758 kişi; kırsal nüfusla beraber ilçe genelinde toplamda 172 bin 95 kişi yaşamaktaydı. Erkekler arası okuma-yazma oranı %73, kadınlar arası okuma-yazma oranı ise %61'dir. Erkekler arası işsizlik %6,5, kadınlar arasında ise %11,6'dır. Geçmişte Afrin ve çevresinde 200 bine yakın bir nüfus bulunuyordu fakat Suriye İç Savaşı nedeniyle yaşanan göçler ile bu sayı 500.000'e ulaştı. Zeytin Dalı Harekâtından önce Afrin nüfusunun büyük bir kısmı Kürt iken harekâttan sonra gerek göçlerden, gerek yönetimin uyguladığı politikalardan dolayı Kürt nüfusunda büyük düşüş yaşanmıştır.. Günümüzde nüfusun yarısını Araplar, yarıya yakınını Kürtler ve kalanını ise Türkmenler oluşturmaktadır. ⓘ

Coğrafya

Kentin ortasından Afrin Çayı geçmektedir. ⓘ